Tiyatro Oyuncuları Arasında Sınıfsal Eşitsizliğin Yeniden Üretiminde Sosyal Sermayenin Rolü

Abstract

Bu çalışmanın amacı, tiyatro oyuncularının istihdam ve kariyer süreçlerindeki sınıfsal eşitsizliğin yeniden üretilmesinde sosyal sermayenin ne şekilde rol oynadığını anlamaktır. Bu amaçla, Ankara’da bulunan ödenekli ve özel tiyatrolarda çalışmakta olan 19 tiyatro oyuncusu ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen nitel verinin çözümlenmesiyle tiyatro oyuncuları arasında eşitsizliğin yeniden üretiminde sosyal sermayenin hangi şekillerde rol oynadığını ifade eden üç temaya ulaşılmıştır: “Aile: oyunun içine doğmak”, “aidiyetler: alana giriş biletleri” ve “piyasa ilişkileri”. Tiyatro oyuncularının mesleki kariyerlerinde asli sosyalizasyon sürecinden başlayıp tali sosyalizasyon süreçlerine dek sahip olunan sosyal ilişki ağlarının hem istihdam hem de mesleki ödüller açısından önemli roller oynadığı görülmüştür. Öte yandan günümüz yaratıcı ve kültürel endüstrilerinde hâkim olan ticarileşmenin istihdam ve kariyer süreçlerinde yarattığı belirsiz ve güvencesiz koşullar karşısında sosyal sermayenin tiyatro oyuncuları açısından öneminin daha da arttığı ortaya konulmuştur. Çalışmanın bulguları, tiyatro gibi meritokratik söylemin hâkim olduğu bir alanda sosyal sermaye aracılığıyla sosyal kapanmanın ne şekilde geliştiğini ortaya koyarak toplumsal eşitsizlik literatürüne katkı sağlamaktadır.

Keywords

• sosyal sermaye
• tiyatro
• yaratıcı ve kültürel endüstriler
• sosyal kapanma
• sınıfsal eşitsizlik