تعارض روستاگریزی جوانان با روند توسعه روستایی (مطالعه موردی: دهستان دیزمار غربی شهرستان جلفا)

Abstract

جریان مهاجرت از روستا به شهر همواره وجود داشته است و این امر حکایت از پویایی جامعه دارد. اما مهاجرت بی‌رویه و تخلیه روستاها از نیروی کارآمد، امروزه به یکی از نارسایی‌های اجتماعی- اقتصادی جامعه روستایی بدل شده است. امروزه جوان‌گزین بودن اغلب مهاجرت‌ها و تشدید مهاجرت جوانان روستا به شهر و حتی هنجار شدن روستاگریزی در بین آنان نگران‌کننده شده است. پرداختن به موضوع روستاگریزی جوانان با هر هدفی که باشد به نحوی اجتناب‌ناپذیر با مسائل کشاورزی و ناگزیر با توسعه روستایی پیوند می‌یابد. بنابراین هدف از مقاله حاضر، پاسخ به این سؤال است که چه عواملی بر روستاگریزی جوانان با روند توسعه روستایی مؤثر هستند. جامعه آماری این پژوهش 6 روستا واقع در دهستان دیزمارغربی در شهرستان جلفای استان آذربایجان شرقی بوده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع اسنادی و پیمایشی است. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که مهاجرت نوعی جریان انتخاب‌کنندة روستاییان جوان‌تر و مولد است. جوانان به دلایل مختلف اجتماعی- اقتصادی انگیزه‌ای قوی برای ترک روستا دارند، و البته عوامل اجتماعی- فرهنگی نیز نقش مهمی‌ در روستاگریزی جوانان داشته است. روستاگریزی جوانان، روستا را در معرض ناپایداری جمعیتی، عدم تعادل سنی و جنسی جمعیت، کاهش شاخص‌های توسعه در روستا- نظیر سواد- و مهم‌تر از همه سالخورده شدن روستاییان و کاهش نیروی کار فعال و کاهش بهره‌وری قرار داده و به تعمیق توسعه‌نیافتگی روستاها انجامیده است.

Keywords

• توسعه روستایی
• جوانان روستایی
• روستاگریزی
• شهرستان جلفا
• مهاجرت