سیاست علم و فناوری (Mar 2022)
آموزش عالی توده‌ای و چالش صندلی‌های خالی در ایران: یک مطالعه پدیدارشناسانه
Abstract
یکی از بازتاب‌های کلیدی جریان توده‌ای‌شدن آموزش عالی در ایران، شکل‌گیری پدیده صندلی‌های خالی یا ظرفیت‌های فاقد متقاضی است که نشان از کاهش ارزش تحصیلات دانشگاهی در جامعه ایرانی دارد. از این رو، پرسش مطالعه حاضر این است که چگونه توده‌ای شدن آموزش عالی در ایران منجر به شکل‌گیری پدیده صندلی خالی شد؟ برای این منظور از روش کیفی پدیدارشناسی استفاده شد. در این رویکرد، جامعه مشارکت‌کنندگان در مطالعه شامل مطلعین و صاحبنظران آموزش عالی بود که به صورت هدفمند با معیار برخورداری از تجارب زیسته و مطالعاتی مرجع و انتقادی در زمینه توده‌ای شدن آموزش عالی تعداد 14 مشارکت‌کننده انتخاب و نسبت به انجام مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و تحلیل متن مصاحبه‌ها با روش تجزیه و تحلیل کیفی مارپیچی اقدام شد. با این روش، چهارچوب فهم‌پذیری چگونگی شکل‌گیری پدیده صندلی خالی در دوره آموزش عالی توده‌ای در ایران درک و ایجاد شد. این چارچوب نشان می‌دهد که چهار عامل کلیدی و مرتبط شامل، مداخلات ایدئولوژیک دولت در آموزش عالی، نظام مدیریت دانشگاهی علم گریز بهره بردار، فرایند‌های دانشگاهی تحول گریز، و جامعه محول و کیفیت خواه زمینه ساز شکست جریان توده‌ای شدن آموزش عالی در ایران و در برایند آن شکل گیری پدیده صندلی خالی شده است. این مطالعه می‌تواند به بازاندیشی جریان توده‌ای شدن آموزش عالی در ایران و در برایند آن مواجهه موثر با پدیده صندلی‌های خالی کمک نماید.
Keywords
