Mniejszości piszą – projekt (nie)możliwy

Abstract

Założeniem tego tekstu jest wyprecyzowanie istotowej specyfiki literatur mniejszości etnicznych na tle dominujących przekonań i tendencji literaturoznawczych oraz odniesień tożsamościowych. Pojęcie dyskursu mniejszościowego, jako zdeterminowanego pozycją podporządkowaną sposobu pojmowania siebie w otaczającym świecie i językowo-tekstowej ekspresji wyrażającej to ulokowanie, pozwala dostrzec symptomatyczne zjawiska ideologiczne pod powierzchną tekstów, konfrontujące się z ich jawną warstwą komunikacyjną. Artykuł zawiera bardzo skrótowy, faktograficzny przegląd współczesnych literatur mniejszościowych w Polsce, uwzględniający ich zróżnicowanie kulturowe i sytuacyjne, pozwalające dokonywać w dalszej jego części pewnych uogólnień, z zachowaniem świadomości egzemplarycznego wymiaru danego tekstu ilustrującego uogólnione zjawisko czy ideę. Przy czytaniu tych tekstów autorka zwraca uwagę na właściwe mniejszościowemu upozycjonowaniu przeżywanie i obrazowanie kategorii ojczystości, na naruszenia, pęknięcia, dyslokacje ciągle dokonywane siłami dominującymi w tożsamościowych obrazach świata, na sposoby radzenia sobie z kolonizowaniem przez odwrócenie hierarchii w zakresie silny–słaby, wielki–mały. W podsumowaniu odwołuję się do kategorii mitu, zazwyczaj reinwencyjnego, jaki swoją mocą scalania ciągle buduje/odbudowywuje wspólnotowy etos trwania.

Keywords

• dyskurs mniejszościowy
• postkolonializm
• literatury mniejszościowe
• dyslokacja
• reinwencja