اثربخشی رفتاردرمانی در كنترل عادت مكیدن انگشت در كودكان

Abstract

مقدمه: عادت مكیدن انگشت به مدت طولانی، می‌تواند عوارض نامطلوب زیادی برجای گذارد؛ ارتباط آن با قرارگیری غیر طبیعی دندانها و یا فكین (مال اكلوژن)، به ویژه در كودكانی كه این عادت را تا پس از 4 سالگی ادامه می‌دهند، مشهود است. بنابراین درمان این عادت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این مطالعه با هدف بررسی اثربخشی رفتاردرمانی (مزه‌ی بدطعم و تقویت مثبت) در كنترل عادت مكیدن انگشت در كودكان 12-‌6 ساله طراحی و اجرا گردید. روش‌ها: این کارآزمایی بالینی بدون شاهد بر روی 15كودك كه برای درمان عادت مكیدن انگشت به درمانگاه‌های دندان‌پزشكی كودكان، كودكان یا روا‌ن‌پزشكی مراجعه كرده‌ بودند، صورت گرفت. پس از جمع‌آوری اطلاعات زمینه‌ای و معاینه دهان و دندان، بیماران تحت رفتاردرمانی، شامل مزه‌ی بدطعم روی ناخن‌ها و تقویت مثبت و نیز برای ترك عادت مكیدن انگشت در شب، تحت استفاده از باندهای دست یا دستكش قرار گرفتند. داده‌ها با آزمون رتبه‌های علامت دار ویلکاکسون و آزمون فریدمن تحلیل شدند. یافته‌ها: افراد مورد بررسی شامل 10 دختر و 5 پسر با متوسط سن 77/6 سال بودند. روش درمانی مورد استفاده در كنترل عادت روز (بیداری) و شب با قبل از شروع، در هر سه ماه تفاوت معنی‌داری ایجاد كرد. اما، هیچ تفاوت معنی‌داری بین نتایج سه ماه پی در پی، در عادات روز و شب به دست نیامد. .مقایسه‌ی نتایج 3 ماه در كنترل عادت روز و شب و نیز مقایسه‌ی مجموع نتایج درمان در 3 ماه در كنترل عادت روز و شب معنی‌دار بود و نشان می‌داد كه این روش در كنترل عادت روز موفق‌تر از عادت شب بوده است (01/0=p). نتیجه‌گیری: استفاده از روش مزه‌ی بدطعم به همراه تقویت مثبت، روشی آسان، راحت و مقرون به صرفه بوده، در كنترل عادت مكیدن انگشت در اوقات خواب و بیداری بسیار موفق می‌باشد؛ این روش در كنترل عادت مكیدن انگشت در اوقات بیداری بیش از عادت خواب مؤثر است. نتیجه‌ی درمان با این روش در كنترل عادت روز در مدت 3 ماه ثابت بود (87% قطع كامل عادت) و بازگشت عادت دیده نشد. واژگان کلیدی: عادت مكیدن انگشت، رفتاردرمانی، مزه‌ی بدطعم، تقویت مثبت، كودكان 12-6 ساله