Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Sep 2021)
Erzincan Şer‘iyye Sicillerine Göre Müslim-Gayrimüslim İlişkileri
Abstract
Şer’iyye mahkemelerinde kâdılar veya nâibleri tarafından tutulan mahkeme kayıtları anlamındaki şer’iyye sicilleri, kendi dönemlerine ilişkin pek çok veri sundukları için tarih araştırmalarında çok önemli bir yer tutmakta, başta hukuk olmak üzere kültür, demografi, ekonomi gibi farklı alanlarda önemli bilgiler edinmemize imkân tanımaktadır. Arşivlerde Erzincan’a ait toplam 40 adet şer’iyye sicil defteri bulunmaktadır. Asılları milli kütüphanede bulunan bu sicillerin 36’sı Kemaliye (Eğin) ilçesine, 4’ü ise Erzincan Merkez’e aittir. Bu makalede Erzincan Merkez’e ait olan şer’iyye sicillerinde yer alan ve taraflardan en az birinin gayrimüslimlerin olduğu dava kayıtları incelenmektedir. Söz konusu siciller, 1915 tarihli Ermeni tehcirine denk geldiği, sonrasında da Rus işgaline maruz kaldığı için, Ermeni nüfusun yoğun olarak yaşadığı bir bölge olmasına rağmen nispeten az sayıda belge içermektedir. Dönemin özellikleri sebebiyle, 1914 tarihinde yapılan Osmanlı nüfus sayımı bilgileri de verilmiştir. Belgeler, alacak, veraset, vesayet, kayyım atama ve nikah konularıyla ilgilidir. Konuyla ilgili olması sebebiyle Osmanlı’nın son dönemine ait resmi arşivlerde yer alan genel ve yerel nüfus bilgileri de paylaşılmış, değerlendirme ve sonuç makalenin sonunda birlikte ele alınmıştır.
Keywords
