پردازش نظری اجرای پروژههای علم شهروندان در ایران

Abstract

رویکردهای مشارکتی نظیر علم شهروندان، ابزاری مهم برای ارتقا و توسعه علم در هر جامعه‌‌ای محسوب می‌شود. در کشور ایران پروژه‌های علم شهروندان در سطحی محدود اجرا می‌‌شوند و به طور فراگیر مورد استقبال عموم واقع ‌‌نشده‌‌است که مبین شکافی میان عامه‌‌ مردم و صاحبان دانشِ علم و سیاست در کشور است. این مطالعه، مدلی جامع برای اجرای علم شهروندان ارائه داده‌‌است و در این راستا با اتخاذ روش پژوهش نظریه داده‌بنیاد چندگانه از طریق انجام مصاحبه‌های باز با 13 فرد خبره و مطالعه اسناد سیاستی و مقالات علمی به شناسایی ریشه‌‌های شکل‌‌گیری مشارکت، نحوه‌‌ اجرای آن و پیامدهای حاصل از آن پرداخته‌‌است. یافته‌های این مطالعه نشان داد شکل‌‌گیری مشارکت در پروژه‌‌های علم شهروندان مستلزم تمایل به مشارکت از سوی شهروندان و تمایل به دموکرات‌‌سازی از سوی مجریان است و مزایایی چون ارتقا سرمایه اجتماعی، توسعه پایدار، رویکرد علم باز و بهره‌‌وری را به همراه دارد که برای رسیدن به آن بر راهبردهای آموزش و تامین منابع انسانی، برنامه‌‌ریزی فرایند پروژه، فراهم‌‌سازی زیرساخت فناورانه، فراهم‌‌سازی فضای مکالمه و اشتراک‌‌گذاری یافته‌‌ها تاکید شده است. در پایان با در نظر گرفتن وضعیت کشور، به شناسایی قوت‌‌ها و ضعف‌‌های بالقوه پرداخته و راهکارهایی جهت ترویج اجرای علم شهروندان ارائه داده است.

Keywords

• علم شهروندان
• مدل‌‌های علم شهروندان
• نظریه داده بنیاد چندگانه