Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Jun 2023)
Dîn Nasîhattir Hadîsinin Çok Boyutlu Gerçekliği
Abstract
Çalışmada dînin temel medarından sayılan “Dîn nasîhattir…” hadîsinin çok boyutlu anlam gerçekliği incelenmektedir. Bu itibarla çalışmada bu hadîsle beraber nasîhat kavramının geçtiği diğer hadîsleri de ele alarak “Dîn nasîhattir.” yargısının anlam boyutunu ortaya koymaya çalışacağız. Çalışmada dînin; Allah, kitap, Peygamber, yöneticiler ve tüm Müslümanlar için nasıl bir nasîhat olduğunu incelemeye tabi tutacağız. Bu hadîsin içinde barındırdığı “nasîhat” ifadesinin samîmiyet, doğruluk, adâleti tesisi, zulm etmeme, kurallara bağlılık, aldatma ve ihanetin olmaması, maslahatı gözetme gibi birçok anlamı içerdiği görülmektedir. Nasîhat kavramının nahvî ve lugavi tahlili yapılıp konuyla ilgili rivâyetler verildikten sonra şârihlerin hadîsle ilgili yorumları incelenecektir. Son olarak “Dîn nasîhattir.” hadîsi ve düşündürdükleri bağlamında onun çok boyutlu anlam gerçekliği üzerinden veriler sunmaya çalışılacaktır. “Dîn nasîhattir.” vurgusu, İslam’ın kural ve ilkelerinin herkes için bağlayıcı olduğu ve bu konuda hiç kimseye bir imtiyaz tanınmadığının açık kanıtıdır. Diğer taraftan ”Dîn nasîhattir.” hadîsi, dînin temel unsurları arasında bir ilişkinin varlığını ortaya koymaktadır. Hz. Peygamber’in “Dîn nasîhattir.” buyurduğunda sahabîlerin “limen” sorusunu sormaları bu ifadeyi dar bir manada anlamış oldukları izlenimini vermektedir. Başka bir ifadeyle sahabîler, akıllı varlıklar için kullanılan “men” ile soru sorarak belli bir zümreyi kastederken Hz. Peygamber’in “Nasîhat Allah’a, kitabına, peygamberine, yöneticilere ve tüm Müslümanlaradır.” diyerek dînin sahibinden yazılı metnine ve müntesiplerine varıncaya kadar daha geniş açıdan cevap verdiği anlaşılmaktadır.
