مجله دانشکده پزشکی اصفهان (Dec 2016)
مقایسه‌ی اثر زنجبیل با متوکلوپرامید در پیش‌گیری از تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی کوله‌سیستکتومی
Abstract
مقدمه: تهوع و استفراغ، عارضه‌ی شایع و مشکل‌آفرین پس از اعمال جراحی می‌باشد. اگر چه داروهای متعددی نقش پروفیلاکتیک یا درمانی در رابطه با این عارضه دارند، اما هیچ کدام قادر به مهار کامل آن نمی‌باشند و عوارض جانبی متعددی نیز دارند. مطالعه‌ی حاضر، با هدف مقایسه‌ی اثربخشی مصرف پروفیلاکتیک زنجبیل و متوکلوپرامید بر کاهش ایجاد تهوع و استفراغ بعد از عمل جراحی کوله‌سیستکتومی انجام شد. روش‌ها: پس از کسب رضایت از 90 بیمار کاندیدای عمل جراحی کوله‌سیستکتومی که شرایط ورود به مطالعه را داشتند. این افراد، به طور تصادفی به دو گروه 45 نفری تقسیم شدند. قبل از شروع عمل جراحی، به گروه اول زنجیبل و به گروه دوم متوکلوپرامید داده شد. سپس، شدت و مدت تهوع و تعداد دفعات استفراغ در ساعات اول و دوم بعد از عمل جراحی با استفاده از مقیاس بصری و پرسش‌نامه‌ی خود طراحی شده اندازه‌گیری شد. آنالیز داده‌ها با استفاده از آزمون 2χ و نرم‌افزار SPSS انجام شد. 050/0 > P به عنوان سطح معنی‌داری در نظر گرفته شد. یافته‌ها: شرکت کنندگان از نظر محدوده‌ی سنی به دو گروه کمتر و مساوی 60 سال (شامل 33 نفر (55 درصد) در گروه زنجبیل و 27 نفر (45 درصد) در گروه متوکلوپرامید) و بیشتر از 60 سال (شامل 12 نفر (40 درصد) در گروه زنجبیل و 18 نفر (60 درصد) در گروه متوکلوپرامید) تقسیم شدند که این تفاوت معنی‌دار نبود (180/0 = P). از نظر وزن، افراد به سه قسمت کمتر از 70 کیلوگرم (شامل 6 نفر (7/85 درصد) در گروه زنجبیل و 1 نفر (3/14 درصد) در گروه متوکلوپرامید)، 90-70 کیلوگرم (شامل 36 نفر (6/45 درصد) در گروه زنجبیل و 43 نفر (4/54 درصد) در گروه متوکلوپرامید) و بیشتر از 90 کیلوگرم (شامل 3 نفر (0/75 درصد) در گروه زنجبیل و 1 نفر (0/25 درصد) در گروه متوکلوپرامید) تقسیم شدند که این تفاوت‌ها معنی‌دار نبود (070/0 = P). از نظر جنسیت نیز افراد به دو رده تقسیم شدند. مردان در گروه زنجبیل 28 نفر (1/49 درصد) و در گروه متوکلوپرامید 29 نفر (9/50 درصد) و زنان در گروه زنجبیل 17 نفر (5/51 درصد) و در گروه متوکلوپرامید 16 نفر (5/48 درصد) بودند و بر این اساس، تفاوت معنی‌داری بین دو گروه مشاهده نشد (820/0 = P). شدت تهوع و تعداد دفعات استفراغ در اولین ساعت پس از عمل جراحی در گروه دریافت کننده‌ی زنجبیل، بیشتر از گروه دریافت کننده‌ی متوکلوپرامید کاهش یافت. نتیجه‌گیری: زنجبیل خوراکی، باعث کاهش بیشتری نسبت به متوکلوپرامید در بروز تهوع و استفراغ پس از عمل جراحی شده است و می‌تواند به عنوان درمان حمایتی در پیش‌گیری از تهوع و استفراغ مورد استفاده قرار گیرد.
