Non scholae sed vitae… Kształcenie, religia i społeczeństwo w teoriach pedagogicznych J. F. Herbarta i F. D. E. Schleiermachera

Abstract

Artykuły oparte są na teoriach pedagogicznych J. F. Herbarta i F.D.E. Schleiermacher. Mimo że obaj żyli bardzo dawno temu – na przełomie XVIII i XIX wieku – ich obserwacje są nadal aktualne. Ponadto obaj byli protagonistami pedagogiki ogólnej jako niezależnej dziedziny naukowej. Artykuł podzielony jest na trzy części. W pierwszej termin Bildung zostanie wyjaśniony za pomocą metafory statku. Bildung to zarówno proces indywidualny, jak i społeczny proces stawania się jednostką, w którym kluczową rolę odgrywa połączenie nauczania i uczenia się. W drugiej części przedstawione zostaną poglądy Herbarta na temat „miejsca” religii w Bildung, a także w edukacji szkolnej. Trzecia część artykułu będzie koncentrować się wokół teorii Bildung Schleiermachera. Zgodnie z tą teorią można wyróżnić cztery główne wspólnoty środowiska społecznego, w którym kształtuje się jednostka ludzka: państwo (niem. Staat), naukę (niem. Wissenschaft), kościół (niem. Kirche) oraz niezależne społeczne organizacje (niem. freie Gesellichkeit). Uświadomienie sobie podobieństw i różnic między nimi skłania do przewartościowania dotychczasowego stosunku do religii, niesłusznie eliminowanego z szeroko rozumianego dyskursu społecznego.

Keywords

• pedagogika ogólna
• religia
• kształcenie
• nauczanie
• uczenie się