Fraseoloxía kôngò (H16): descrición das principais expresións idiomáticas

Abstract

É normal encontrármonos con construcións fixas, chamadas expresións idiomáticas, en calquera lingua natural. Estas expresións forman parte do patrimonio linguístico de cada pobo e reflicten a beleza dun idioma. Neste artigo, centrámonos no eido da fraseoloxía co obxectivo de entender o seu funcionamento mailas súas categorías. Máis en concreto, grazas ao presente traballo, conseguimos apreciar a complexidade da fraseoloxía kíkôngò. O noso marco metodolóxico e teórico baseouse na teoría sentido-texto (Mel’čuk 1993, 1995, 2008, 2011) e a nosa nomenclatura abrangueu cinco categorías de unidades fraseolóxicas: locucións, (lambula maalu [estirar os pés], ‘morrer’; meso kwatu-kwatu [ollos en desacougo], ‘extrema curiosidade’); colocacións (vanga longo [contraer matrimonio], ‘casar’); clixés (lukolele? [como estás?], ‘ola!’), pragmatemas (tini kya nzila mosi ‘estrada de sentido único’) e proverbios (nlele asompa katomisanga makinu ko [pano emprestado non axuda a bailar], ‘quen pide emprestado vese limitado’). Como resultado da análise, comprobamos que o kíkôngò posúe unidades fraseolóxicas que equivalen a verdadeiros frasemas (unidades complexas ou frásicas) e outras que se corresponden con simples lexemas (unidades simples). Alén diso, existen moitos casos de pragmatemas e de clixés que designan as formas verbais.