جغرافیا و مخاطرات محیطی (Jan 2020)
ارزیابی ریسک زیست‌محیطی سد باطله معدن مس سونگون با استفاده از روش EFMEA
Abstract
هدف اصلی از احداث سدهای باطله، مدیریت، جمع‌آوری و نگهداری مواد باطله معادن و پساب‌های حاصل از فعالیت‌های معدنی است. از طرفی مواد آلاینده خطرناک در پسماندها و زهاب‌های اسیدی ذخیره‌شده در سدهای باطله دارای پتانسیل ایجاد آثار سوء بر محیط‌زیست هستند. در این پژوهش سعی بر آن شده است که با استفاده از روش تجزیه‌وتحلیل حالات و اثرات شکست زیست‌محیطی، ریسک‌های زیست‌محیطی سد باطله معدن مس سونگون ارزیابی گردد و با پیشنهاد اقدامات مدیریتی مناسب جهت کاهش اثرات ریسک‌ها از بروز حوادث ناشی از نشت یا شکست سد باطله جلوگیری به عمل آید. در ابتدا خطرات بالقوه موجود در این سد باطله در سه دسته فیزیکی– شیمیایی، بیولوژیکی و اقتصادی – اجتماعی، از طریق بازدید میدانی و به کمک مصاحبه با کارشناسان خبره پروژه، و همچنین در قالب پرسشنامه‌هایی که توسط 18 نفر از کارشناسان خبره معدن مس سونگون تکمیل گردید، شناسایی شدند. بر اساس آنالیزهای انجام‌شده در محیط فیزیکی– شیمیایی، ریسک لرزه‌خیزی منطقه با 16،7 درصد، در محیط بیولوژیکی، ریسک آلودگی صوتی با 14،6 درصد و در محیط اجتماعی-اقتصادی، ریسک اثر بر چشم‌انداز با 19،3 درصد بالاترین امتیاز ریسک را کسب کردند سپس نتایج تحقیق حاضر با مطالعات پیشین مورد بحث و مقایسه قرار گرفت که از همسویی خوبی برخوردار بودند؛ ازاینرو می‌توان نتیجه گرفت که روش EFMEA بهخوبی می‌تواند در ارزیابی ریسک‌های زیست‌محیطی سدهای باطله مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، به‌منظور کاهش یا حذف خطرات و عوامل به وجود آورنده ریسک‌های محیط‌زیستی پیشنهاد می‌گردد دوره‌های بازرسی و پایش، متناسب با ریسک‌های شناسایی‌شده، جزء مهم‌ترین اهداف برنامه‌های مدیریتی قرار گیرد.
Keywords
