بررسی ارتباط بین پارامترهای کیفی آب و تغییرات کاربری اراضی (حوزه آبخیز زاینده رود) ‏

Abstract

تأثیر تغییر کاربری اراضی در تغییرات کیفیت آب سطحی از جمله چالش‌های مهم در مبحث تأمین آب برای مصارف مختلف است. این مقاله با هدف بررسی اثر تغییر کاربری اراضی بر کیفیت آب رودخانة زاینده‌رود انجام شده است. در این تحقیق، نخست تغییر سطح کاربری‌های موجود در حوضه در دو دورة زمانی 1376 و 1394 با استفاده از سنجنده‌های ETM و TM ماهوارة لندست بررسی شد. سپس تغییرات کیفیت آب رودخانه در دوره‌ای هجده ساله مطالعه شد. نتایج نشان داد افزایش فسفات، نیترات، EC، BOD، COD و TDS در آب رودخانه در طول دورة مطالعه، سبب کاهش شدید کیفیت آب شده است. آزمون همبستگی پیرسون نشان داد بین اراضی کشاورزی با نیترات، فسفات و هدایت الکتریکی و بین شهر و هدایت الکتریکی همبستگی معناداری وجود دارد. آزمون من‌کندال نیز نشان داد روند تغییر اکثر متغیرها به‌صورت صعودی است. نتایج حاکی از کاهش کیفیت آب رودخانه به‌دنبال تغییرات کاربری اراضی در حوضة آبخیز زاینده‌رود به سمت کاهش اراضی مرتعی و جنگلی، آب‌ها و افزایش اراضی بایر، کشاورزی و شهرهاست. بنابراین، نیاز به اجرای برنامه‌های صحیح برای کنترل تغییرات کاربری زمین در حفظ تعادل اکولوژیکی منطقه وجود دارد.

Keywords

• آب‌های سطحی
• آزمون من کندال
• تصاویر ماهواره‌ای
• ضریب هم‌بستگی پیرسون
• کاربری اراضی