مدل سازی عدم­ قطعیت حاصل از داده­ های ارتفاعی SRTM و ASTER و تأثیر آن بر طبقه بندی لندفرم ها در حوضه ­ی آبریز گرم­چای

Abstract

امروزه اعتبار سنجی نتایج حاصل از تحلیل­‌های مکانی GIS، تبدیل به یک چالش بزرگ در دنیای GIS شده­ است. تحلیل عدم قطعیت در زمینه‌­های مختلف توجه به کیفیت داده­ و موضوعات مرتبط با آن از قبیل خطا، مدل­‌های عدم قطعیت، انتشار خطا، حذف خطا و عدم قطعیت در داده‌­ها، بیش از هر زمان دیگر احساس می­‌‌شود. مدل­‌های ارتفاع ­رقومی از مهمترین داده‌­های جغرافیایی می‌­باشند که مبنای تحلیل­‌های مکانی مختلفی را تشکیل می‌دهند. این پژوهش با هدف بررسی میزان خطا و عدم ­قطعیت، داده‌های ارتفاعی حاصل از ماهواره‌های SRTM و ASTER را مد نظر قرار داده است.در این راستا، ابتدا با استفاده از شاخص‌­های آماری ME، STD و RMSE مقدار خطای داده‌­های مدل‌­های ارتفاع رقومی شناسایی محاسبه شد. در ادامه عدم قطعیت خطای داده‌­ها با روش مونت کارلو شبیه‌­سازی و الگوی انتشار خطا با روش درونیابی نتایج استخراج شد. نتایج این مرحله نشان می­‌دهد که مدل رقومی استخراج شده از روج استریویی ASTER با وجود داشتن تفکیک مکانی بهتر، مقادیر بالاتری از خطا را شامل می­‌شود و عملاً فاقد جزییات مدل رقومی ارتفاع معادل 30متر است. سپس با حذف الگوی انتشار خطا از مدل­‌های رقومی، DEM ثانویه تولید گردید. با محاسبه مجدد شاخص‌­های توصیف­‌کننده خطا و مقایسه این مقادیر با مقادیر اولیه، نتایج حاکی از آن است که هر دو مدل ارتفاع رقومی بعد از حذف الگوی انتشار خطا دقت بالاتری را از خود نشان می‌­دهند.از شاخص TPI جهت تعیین موقعیت توپوگرافی حوضه­ استفاده شد و حوضه به 6 طبقه تقسیم و میزان خطا در هر یک از طبقات قبل و بعد از شبیه‌­سازی محاسبه گردید. نتایج حاکی از کاهش میزان خطا در تمامی طبقات قبل و بعد از شبیه­‌سازی در هر دو مدل ­ارتفاع ­رقومی است. نتایج حاصل از این تحقیق در خصوص مدلسازی عدم قطعیت داده‌های مدل‌های رقومی ارتفاع به عنوان یکی از داده‌های پایه در مطالعات علوم زمین بسیار کاربردی بوده و می‌تواند راهگشای مطالعات آتی برای کاهش عدم قطعیت و افزایش صحت نتایج تحقیقات آتی باشد.

Keywords

• تحلیل عدم قطعیت
• مدل های رقومی ارتفاع
• زوج استرویی
• SRTM – گرم چای