Jeopolitik Risk Endeksinin Askeri Harcamalar Üzerindeki Etkisi

Abstract

Çalışmada jeopolitik risk endeksinin (GPR), askeri harcamalar üzerine etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. GPR’nin hesaplandığı 17 gelişmekte olan ülkeye ait 1993-2018 dönemi verilerinden yararlanılarak panel analiz yöntemi uygulanmıştır. Askeri harcamalar bağımlı değişken, GPR endeksi ise bağımsız değişken olarak ele alınmıştır. Kontrol değişkenler olarak da ihracat, ithalat ve kişi başı GSYH’ye yer verilmiştir. Westerlund (2007) eşbütünleşme testiyle değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin varlığı saptandıktan sonra panel AMG tahmincisiyle uzun dönem katsayıları tahmin edilmiştir. Analiz sonuçlarında jeopolitik risk endeksindeki ve kişi başı gelirdeki artışların ülkelerin askeri harcamalarını arttırdığı görülmüştür. Ayrıca ihracattaki artışların da askeri harcamalarda azalışa neden olduğu tespit edilmiştir. İthalatın ise askeri harcamalar üzerinde istatistiki açıdan anlamlı bir etkisi bulunamamıştır. Kısa dönem analizi için Emirmahmutoğlu ve Köse (2011) tarafından geliştirilen nedensellik testi uygulanmış ve askeri harcamalar ile jeopolitik risk endeksi ve kişi başına GSYH arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi tespit edilmiştir. Ancak ihracat ve ithalat ile askeri harcamalar arasında herhangi bir nedensellik ilişkisine rastlanılmamıştır.

Keywords

• geopolitical risk index
• military expenditures
• panel data analysis
• jeopolitik risk endeksi
• askeri harcamalar
• panel veri analizi