Eskiyeni (Sep 2023)
Seküler, Dindar ve Akışkan Dindar Kimliğin Kendini Gündelik Yaşam Pratikleri Üzerinden Üretimi: Kızılcık Şerbeti Örneği
Abstract
Türk modernleşmesi ile başlayan süreçte ortaya çıkan laik-seküler ve dindar kimliklerin bugün dahi toplumsal ve siyasal alanda gerilimin kaynağı olduğu bir gerçektir. Toplum halen kendini yoğunlukla iki kimlik üzerinden tanımlamakta ve kutuplarını belirlemektedir. Ancak kimliklerin her zaman iki keskin kutupta olduğunu ve değişime uğramadığını söyleyemeyiz. Laik-seküler ve dindarlar açısından düşünüldüğünde, artık ılıman bölgeye tekabül eden, ortada kimlikler olduğunu söylememiz gerekir. Diğer yandan söz konusu kimliklerin mekânları, yaşam tarzı, eğlence ve müzik anlayışı, sofra anlayışı, giyim tarzı ya da toplumsal olaylara bakışı farklılaşmaktadır. Bu farklılaşma genellikle dini- seküler temsillerle görünür olmaktadır. Bu bağlamda gündelik hayatın işleyişi ve ritmine bakmak, dindarlığın ve sekülerliğin kendini nasıl ürettiği yanında gerilimin kaynağını anlayabilmemiz adına işlevsel bir araçtır. Show TV’de 2022 yılında yayınlanmaya başlayan Kızılcık Şerbeti isimli dizi, dindar bir ailenin oğlu ile laik-seküler bir ailenin kızının evliliğini, söz konusu gündelik yaşam pratikleri ve gerilim üzerinden ele almaktadır. Aynı zamanda dizide akışkan dindar olarak tanımlanabilecek kimlik temsillerine yer verilmiştir. Bu çalışmada söz konusu temsillerin tespit edilebilmesi için Van Dijk’in eleştirel söylem analizi kullanılarak dizi filmin çözümlemesi gerçekleştirilmiştir. Çözümleme sonucunda seküler ve dindar yaşam tarzlarının, gündelik konuşma dilini içeren selamlaşma ya da iyi dilek söylemlerinde, evcil hayvanlara karşı yaklaşımda, cinsiyet temelli doktor tercihlerinde, kadına şiddete karşı eylem ve söylemlerde, bilimle kutsalın kıyasında ve mekân tercihlerinde farklılaştığı tespit edilmiştir.
Keywords
