İtobiad (Dec 2023)
Faiz Ödemeleri ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Panel Veri Yöntemiyle Analizi: İslâm Ülkeleri Örneği
Abstract
Ekonomi literatüründe firma yatırımları için en önemli iktisadi konulardan biri olan faiz sistemi yerine alternatif model arayışı, özellikle İslâm ülkeleri veya çoğunluğu Müslüman nüfusa sahip ülkelerde büyük önem arz etmektedir. Faiz, her ne kadar günümüz iktisat literatüründe vaz geçilmesi zor bir başlık olsa da bu alanda yapılan çalışmalar, faizin olumsuz sonuçlarını bilimsel çerçevede ortaya koyarak alternatif uygulamaların önemini artıracaktır. Bu çalışmanın amacı, İslâm ülkelerinde faiz ödemeleri ile ekonomik büyüme arasında ilişkiyi ortaya koymaktır. Ayrıca çalışma İslâm ülkeleri üzerinde faiz ve ekonomik büyümenin çalışıldığı az sayıda çalışma içerisinde en güncel çalışma niteliğini taşımaktadır. Analizde transfer harcamalarının bir kalemi olan faiz ödemelerinin büyüme üzerindeki etkisini daha anlamlı şekilde ortaya koymak amaçlandığından ayrıca tüketim ve yatırım harcamalarına da kontrol değişken olarak yer verilmiştir. Çalışmada aralarında Arnavutluk, Azerbaycan, Bahreyn, Mısır, Endonezya, İran, Ürdün, Kuveyt, Fas, Tunus ve Türkiye olan 11 İslâm ülkesine ilişkin 1995 –2020 dönemini kapsayan panel veri seti kullanılmıştır. İslâm İş birliği Teşkilatı’na üye çok daha fazla İslâm ülkesi olmasına karşın verilerdeki eksiklikler 11 ülkelik bir gözlem kısıtına gidilmesine sebep olmuştur. Birinci farklarında durağan hale gelen serilerin arasında uzun dönemli eş bütünleşme ilişkisi YKB’yi de dikkate alan Westerlund eşbütünleşme testi ile kontrol edilmiş ve seriler arasında uzun dönemli eş bütünleşme ilişkisi bulunmuştur. Son olarak I(1) seviyesinde durağan ve YKB durumlarında etkili sonuçlar verebilen Panel DOLS tahmincisi ile faiz ödemeleri ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin katsayıları tahmin edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre faiz ödemeleri ile ekonomik büyüme arasında uzun dönemli bir eş bütünleşme ilişkisi bulunurken panel DOLS tahmincisi sonucunda faiz ödemelerinde %1’lik artış büyümeyi yaklaşık %0.48 oranında azaltmaktadır.
Keywords
