Tipologia di donne nella "Vita S. Pauli monachi Thebaei" di san Girolamo

Abstract

W starożytnym piśmiennictwie monastycznym postaci kobiece jawią się raczej rzadko i to w sposób ściśle zamierzony przez autorów. Z zasady obecność kobiety nie jest tu miłe widziana; chyba że mamy tu do czynienia z jakąś grzesznicą, którą należy nawrócić na drogę cnoty, względnie z niewiastami pobożnymi, które proszą mnicha o cud lub zachęcają do bogobojności. Typem jest tu figura siostry ascety, a to zgodnie z wzorcem podanym przez Vita S. Antonii św. Atanazego Aleksandryjskiego. Św. Hieronim w Vita S. Pauli Primi Eremitae monachi Thebaei, w swym pierwszym i młodzieńczym dziele, postępuje właśnie za tym klasycznym kanonem zapoczątkowanym przez Atanazjańskie dzieło. Później jednak, w Vita S. Hilarionis (i jeszcze bardziej w Vita S. Malchi monachi captivi), Hieronim odejdzie on niego i wprowadzi weń innowację zakotwiczoną w jego własne, bogate życie mnisze. W Vita S. Pauli Primi Eremitae monachi Thebaei kobieta ukazana została poprzez trzy negatywne postaci: ladacznica – narzędzie torturowania męczennika; królowa Kleopatra – rozwiązła poganka wiodąca życie moralnie naganne; siostra samego św. Pawła Tebańskiego – krucha moralnie, niewolniczo poddana okrutnemu i zachłannemu mężowi, kobieta bez wyrazistej osobowości. Kobiety są tu więc zawsze przedstawione jako “zło”, które jawi się w życiu mnicha-ascety. Czy wówczas, gdy jest to kusicielka do złego (napastująca męczennika ladacznica), czy wtedy, gdy jawi się jako postać historyczna (Kleopatra), czy jako członek rodziny (siostra św. Pawła), należy zawsze unikać jej obecności.

Keywords

• Girolamo
• monachesimo
• Paolo di Tebe
• donna