FARKLI LİTERATÜRLERDE FEZÂİLÜ’L-KUR’ÂN RİVAYETLERİNİN KULLANIMI

Abstract

Kur’an’ın bütününün yahut sûre ve ayetlerin faziletinden haber veren rivayetler, başta tefsirler olmak üzere hadis ve ulûmu’l-Kur’ân eserlerinde farklı bağlamlarda nakledilmiştir. Hicrî üçüncü asırdan itibaren de bu rivayetleri toplama amacıyla Fezâilü’l-Kurân adında müstakil eserler te’lif edilmeye başlanmıştır. Sözü edilen farklı literatürlerde yer verilen fezâilü’l-Kur’ân’ın kapsamı, fezâilü’l-Kur’ân rivayetlerinin türü, muhtevası ve istihdam biçiminde farklılıklar söz konusudur. Görülen farklılıklarda farklı bilgi alanlarının temel yöntem ve bakış açılarının etkisi bulunmaktadır. Tefsirlerin aksine hadis, müstakil fezâilü’l-Kur’ân ve ulûmu’l-Kur’ân eserlerinde sened kullanımının değişen oranlarda yaygın olması ve mevzû rivayetlerin azlığı belli ölçüde sıhhat kaygısıyla hareket edildiğini göstermektedir. Yine tefsirlerden farklı olarak hadis ve müstakil fezâilü’l-Kur’ân eserlerinde fezâilü’l-Kur’ân’ın kapsamı Kur’an’ın bütününün veya sûre ve ayetlerin faziletinden haber veren rivayetlerle sınırlı tutulmamıştır. Bu eserlerde tefsir usûlü, tefsir tarihi ve Kur’ân tarihine ilişkin bilgileri içeren rivayetler de fezâilü’l-Kur’ân kapsamında nakledilmiştir. Ulûmu’l-Kur’ân eserlerinde ise bahsedilen konular farklı başlıklar altında ele alınmış, fezâilü’l-Kur’ân’ın kapsamı genişletilmemiştir.

Keywords

• fezâilü'l-kurân
• tefsir literatürü
• hadis literatürü