پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی (Oct 2021)
تبیین تربیت معنوی برای کودکان از منظر کل‌گرایان و نقد آن با تأکید بر آموزه‌های اسلامی
Abstract
هدف این مقاله، تبیین تربیت معنوی برای کودکان از منظر کل‌گرایان و نقد آن با تأکید بر آموزه‌های اسلامی است. برای این منظور در بخش نخست مقاله، با استفاده از روش پژوهش تلفیقی یا سنتز پژوهی، رویکرد کل‌گرایان به تربیت معنوی کودکان در ابعاد مبانی فلسفی، مفهوم تربیت معنوی برای کودکان و دلالت‌های تربیتی آن تبیین می‌شود و در بخش دوم نیز با استفاده از روش کاوشگریِ فلسفیِ انتقادی و با تأکید بر دیدگاه اسلامی، رویکرد کل‌گرایان به تربیت معنوی کودکان نقد می‌شود. برای رسیدن به هدف پژوهش همچنین با استفاده از روش گلوله برفی، مهم‌ترین اندیشمندان تعلیم و تربیت کل گرا در مغرب زمین در حوزه تربیت معنوی کودکان انتخاب شدند و طبق معیارهایی مشخص، مهم‌ترین آثار ایشان گزینش و مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که مبانی فلسفی رویکرد کل‌گرایان با آموزه‌های اسلامی ناسازگار است؛ زیرا مرجع امر معنوی طبق رویکرد کل‌گرایان، امری مبهم و موهوم است. همچنین، این رویکرد حاکی از نوعی وحدت وجودِ مبتنی بر همه خدایی و یگانگی انسان، طبیعت و خداست. این در حالی است که طبق آموزه‌های اسلامی مرجع امر معنوی، وجودی واحد (الله جل‌جلاله) است که می‌توان او را به‌واسطه صفات و افعالش شناخت. درعین‌حال، رویکرد مذکور نکات و روش‌های تربیتی مفید و مناسبی دارد که با آموزه‌های اسلامی سازگار است؛ مانند توجه به پرورش کلیت کودک و تربیت هنری.
