ارزیابی زمانی – مکانی روند خشکسالی و اثرات آن بر تغییرات پوشش گیاهی در استان فارس

Abstract

هدف از این مقاله ارزیابی وضعیت خشکسالی استان فارس طی سه دهه اخیر است. استان فارس به دلیل وسعت زیاد، تفاوت در موقعیت جغرافیایی و ویژگی‌های توپوگرافیکی نواحی مختلف آن از یک سو و موقعیت قرارگیری این نواحی در برابر توده‌های آب و هوایی مختلف، منطقه‌ای بسیار مناسب جهت ارزیابی تغییرات اقلیمی، به ویژه خشکسالی است. به همین دلیل، در این پژوهش استان مذکور جهت بررسی خشکسالی از نظر فراوانی، شدت و گستره مناطق مختلف آن در طول یک دوره‌ی آماری 28ساله (1994-2021) انتخاب شده است. برای انجام این امر از دو شاخص SPI و PNPI و جهت صحت‌سنجی این شاخص‌ها و پیامدهای خشکسالی در این استان از شاخص NDVI استفاده شده است. بر اساس نتایج حاصله از هر دو شاخص فوق، خشکسالی‌های اقلیمی در طول سه دهه گذشته تداوم داشته و شدت و فراوانی آن‌ها نیز افزایش پیدا کرده است. با این تفاوت که شاخص (SPI) شدت خشکسالی را بهتر نمایش می‌دهد و بر روی گستره‌های حداقلی تاکید دارد، اما شاخص PNPI ضمن ارائه طبقه‌بندی بهتر از شدت خشکسالی، گستره‌های سرزمینی حداکثری را برای نمایش خشکسالی در یک منطقه ارائه می‌کند. به علاوه، بر اساس نتایج حاصله از این دو شاخص نه تنها گستره، شدت و فراوانی خشکسالی‌ها افزایش قابل توجهی پیدا کرده است، بلکه جابه‌جایی مکانی در شدت و فراوانی خشکسالی‌ها نیز در محدوده استان فارس روی داده است. دلیل آن به نظر در ارتباط با تغییر در ویژگی توده‌های هوای مرطوب وارده به ایران است.

Keywords

• خشکسالی
• استان فارس
• شاخص pnpi
• شاخص spi
• شاخص ndvi