Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (Dec 2022)
Mehmet Akif’in Kader Bağlamında Geleneksel Din Anlayışına Eleştirileri
Abstract
Son asrın büyük fikir adamlarından olan Mehmet Akif, başarılı bir edip kimliğiyle sanat dünyasına kazandırdığı şiirlerin aracılığıyla, yaşadığı dönemde tanık olduğu dinî ve sosyal problemler hakkındaki düşüncelerini paylaşmış, bunları eleştirmiş ve çözüm yolları üretmeye çalışmıştır. Söz konusu dinî ve sosyal problemler, özellikle de kaza, kader ve tevekkül konuları üzerine yoğunlaşmış, çoğunlukla çarpıtılan veya doğru yorumlanmayan bu inanç öğelerinin birey ve toplumun hür ve iradi bir hayat tarzı sürebilmesine, gelişen olay ve olguları sağlıklı bir şekilde idrak edebilmesine nasıl engel olduğuna dikkat çekmiştir. İnsan özgürlük ve iradesini önceleyen, gözü kapalı teslimiyet ve kaderci anlayışı sert bir üslupla eleştiren Akif, bir tür akıl tutulması olarak gördüğü bu unsurları, Osmanlı tebaasının ve Müslüman toplumların pek çok sorununun da temeli olarak ele almıştır. O, Allah’ın kâinata koyduğu ilahi kanunların bir gereği olarak, hayatta sebep-sonuç ilişkisinin hâkim olduğuna dikkat çekmiş ve bu bilinçle hayata yön verildiği takdirde problemlerin daha iyi kavranabileceğini ve daha kolay üstesinden gelinebileceğini belirtmiştir.
