بوم شناسی کشاورزی (Sep 2019)

تأثیر کشت مخلوط جو (Hordeum vulgare L.) و شبدر ایرانی (Trifolium resupinatum L.) بر ویژگی-های کیفی علوفه

  • رامین نظریان,
  • علیرضا کوچکی,
  • مهدی نصیری محلاتی,
  • پرویز رضوانی مقدم

DOI
https://doi.org/10.22067/jag.v11i2.45216
Journal volume & issue
Vol. 11, no. 2
pp. 531 – 541

Abstract

Read online

کشت مخلوط دو یا چند گیاه علوفه­­ای، یک جامعه گیاهی را به وجود می­آورد که قادرند از منابع بهتر استفاده کرده و درنتیجه کمیت و کیفیت محصول بهبود یابد. جهت بهینه­سازی نسبت و آرایش کاشت در مخلوط جو و شبدر ایرانی آزمایشی به­صورت کرت­های خردشده در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 93 – 1392 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آرایش کاشت در پنج سطح (مخلوط ردیفی 1:1، کشت یک ردیف جو یک ردیف شبدر (M1)، مخلوط ردیفی 2:2، کشت دو ردیف جو دو ردیف شبدر (M2)، مخلوط نواری 3:3، کشت سه ردیف جو سه ردیف شبدر (M3)، مخلوط نواری 4:4، کشت چهار ردیف جو چهار ردیف شبدر (M4) و کشت مخلوط درهم جو و شبدر (M5)) به­عنوان کرت اصلی و نسبت کاشت نیز در پنج سطح (مخلوط افزایشی 50% شبدر + 100% جو (R5)، مخلوط افزایشی 25% شبدر + 100% جو (R4)، مخلوط جایگزینی 50% جو + 50% شبدر (R3) همراه با جو خالص (R2) و شبدر خالص (R1)) در کرت­های فرعی قرار گرفتند. خصوصیات کیفی موردبررسی برای هر تیمار شامل قابلیت هضم ماده خشک (DMD)، قابلیت هضم ماده آلی (OMD)، ارزش هضمی (D-value)، مقدار پروتئین خام (CP)، عملکرد پروتئین (PY)، فیبر قابل­حل در شوینده خنثی (NDF) و فیبر قابل­حل در شوینده اسیدی (ADF) بود. نتایج آزمایش نشان داد که آرایش و نسبت کاشت تاثیر معنی­داری برDMD، OMD، D-value و PY داشت. بالاترین مقدار DMD، OMD و D-value متعلق به آرایش کاشت (M1) و نسبت کاشت شبدر خالص (R1) بود. مقادیرCP، NDF و ADF تحت تأثیر آرایش کاشت قرار نگرفت ولی اثر نسبت کاشت بر مقدار CP معنی­دار بود. به­طوریکه بیشترین مقدار CP را شبدر خالص (26/16 %) به خود اختصاص داد. همچنین بیشترین PY مربوط به نسبت کاشت R2 (2/1962 کیلوگرم در هکتار) و آرایش­کاشت M5 (38/1584 کیلوگرم در هکتار) بود. باوجود بیشتر بودن مقادیر DMD، OMD، D-value و CP درکشت خالص شبدر و PY درکشت خالص جو، آنچه امروز بسیار حائز اهمیت می­باشد پایداری تولید است که در سیستم­های کشت مخلوط تحقق می­پذیرد که آرایش کشت مخلوط درهم (M5) با مقدار عملکرد مناسب ازنظر کمی و کیفی بیشترین مقدار عملکرد پروتئین را تولید نمود.

Keywords