Etički pristup i alternativne metode u radu sa laboratorijskim životinjama

Abstract

Sažetak Evidentni su suprotstavljeni stavovi u pogledu upotrebe glodara (laboratorijskih životinja), kao i svih drugih životinja u biološkim eksperimentalnim studijama. Činjenica je da se njihov broj u pokusima, iz godine u godinu značajno povećava. Postoje i respektabilne snage u razvijenim zemljama koje imaju za cilj uvođenje zabrane korištenja životinja u biološkim eksperimentalnim studijama, svjesni nehumanog tretmana prema njima tokom izvođenja pokusa. Ogromna većina uglednih, svjetskih bioetičara su stava da je upotreba laboratorijskih i drugih životinja u biološkim studijama nužna, ali uz strogo pridržavanje etičkih načela (3R modela), sa ciljem smanjenja boli, patnje, stresa, tjeskobe i drugih nepovoljnih faktora na zdravlje životinje. Moralna i zakonska obaveza istraživača je da upotrijebi metodu, ili možda više njih, koje bi mogle zamijeniti određeni in vivo eksperimentalni sistem. Pored in vitro studija, koje predstavljaju zlatni standard u mnogim mikrobiloškim, genetičkim i drugim disciplinama, koriste se i druge alternativne metode, primjerice: in silico (kompjutersko simuliranje), mikrodoziranje, kao i upotreba filogenetskih nižih životinjskih vrsta, sa većim ili manjim istraživačkim uspjehom, a što je u ovom članku detaljnije pojašnjeno. Ključne riječi: bioetika, 3R model, laboratorijske životinje, alternativne metode istraživanja