İkinci Dünya Savaşı Sonrası Japonya’daki Devlet Güvenlik Komitesi Ajanları: Bir ve Halef

Abstract

İnsanlık tarihindeki en büyük harplerden biri olan II. Dünya Savaşı’nın ardından dünya tam bir kaos ortamına dönüşerek İttifak Devletleri’nin “süper güçleri” dünya haritasına yeniden şekil verme çabalarına ve liderlik yarışına hız vermiş durumdaydı. Savaşın bitmesiyle Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD)’nin rekabetle sürdürdüğü yayılmacı politika “Soğuk Savaş dönemi”ni başlatmış oldu. Bu da Sovyetlerin, Sovyet karşıtı ülkelerde, özellikle ABD yanlısı bir politika izleyen Japonya’da illegal istihbarat ağının yeniden tesis edilerek faaliyete geçirilmesi meselesini gündeme getirmişti. Bu bağlamda planlanan gizli görevler için yeni hikâyeler, yeni kahramanlar kurgulanarak Soğuk Savaş ile birlikte Sovyetler için istihbaratta yeni bir dönem başlatılmıştır. Gizli ajanlardan uydurma kimlik ve hikâyeler yaratarak farklı istihbarat stratejileri kullanan Sovyet istihbarat servisi, böylelikle “casuslar” döneminin yeni bir hikâyesini inşa etmiştir. Dönemin şartlarından ötürü Japonya’ya sızabilmek kolay olmadığından detaylı işlenmiş bir plana ihtiyaç duyulmuştur. Bu planı gerçekleştirecek adı geçen istihbarat mensuplarının Doğu Türkistan doğumlu Enver Sadık ve Hatice Sadık adlı Uygur çifti kimliğine bürünerek evlenmesi ve bir süre “memleketlerinde” yaşayarak çevre edinmesi, bu sayede de Hong Kong üzerinden hedef ülkeye sızmaları amaçlanmıştır. Bu makalenin temel amacı “Soğuk Savaş” döneminde Japonya’da Sovyet istihbarat ağını yeniden canlandırıp SSCB'ye on yıldan fazla süreyle kıymetli bilgiler ulaştıran Sovyet istihbarat ajanları Şamil Hamzin (Halef) ve Bibiiran Alimova’nın (Bir) hayat hikâyesi ve Japonya serüvenini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda Bir ve Halef’in hikâyesi, SSCB’nin kapsamlı bir istihbarat stratejisi geliştirerek insan istihbaratı yöntemini etkili bir şekilde kullanmasının en başarılı örneklerinden biri olarak değerlendirilmiştir.

Keywords

• world war ii
• the union of soviyet socialist republics
• militarist japan
• soviet foreign intelligence
• uyghur
• eastturkestan
• i̇kinci dünya savaşı
• sovyet sosyalist cumhuriyetler birliği
• militarist japonya
• sovyet dış i̇stihbaratı
• uygur
• doğu türkistan