Klâsik Türk Şiirinde Hz. Ali ve Necef Bağlamında Bir Değerlendirme

Abstract

Şairlerin kültür hazinelerinin oluşumunda bulundukları şehrin muhakkak bir etkisi vardır. Aynı şekilde şairlerin de o şehirlerin medeniyetine şiir yoluyla katkıda bulunduğu söylenebilir. Şehirler çeşitli terkiplerle ve sahip oldukları anlam dünyasıyla şiirlere konu olabilmekte ve hatta efsaneleri telmih yoluyla canlandırabilmektedir. Bu şehirlerden bir tanesi de üç kapılı Necef şehridir. Bağdat’ın yüz elli kilometre güneyinde, Kerbela’nın yetmiş kilometre güneydoğusunda bulunan Necef şehri, Hz. Ali’nin burada medfun olduğu rivayetinin yayılmasının ardından önem kazanmış ve bunu takip eden yıllarda bir yerleşim merkezine dönüşmüştür. Yüksek bir platoda ve çöl kenarında bulunan şehir, dokuzuncu yüzyıldan itibaren mamur bir yapıya bürünmüş ve şairlerce kutsal sayılan bir yere dönüşmüştür. Hz. Ali’nin burada medfun olması dolayısıyla Hz. Ali ile ilgili mazmunlarla derinlik kazanan Necef şehrine, klâsik Türk edebiyatı şairlerince sıklıkla başvurulmuştur. Bu çalışmada klâsik Türk edebiyatında Necef şehrinin nasıl ve hangi sebeplerle ele alındığı konusu ortaya konulmuştur. Bu durum ortaya konulurken de iki yüzden fazla manzum eser taraması yapılmıştır.