Turkish Journal of Shiite Studies (Jun 2025)
Şii Şair Hasan Kâşî’nin Farsça Divanı ve Hz. Ali Methiyeleri
Abstract
Bu çalışma, VII./XIII. ve VIII./XIV. yüzyıl İslam edebiyatının önde gelen Şiî şairlerinden Kemâleddîn Hasan Kâşî’nin Farsça Dîvânı’nı ve özellikle Hz. Ali’ye yönelik methiyelerini incelemektedir. Şiîliğin İran’da yaygınlaşma sürecinde etkili bir figür olarak öne çıkan Kâşî, şiiri yalnızca estetik bir sanat formu olarak değil, aynı zamanda mezhebî bir tebliğ aracı olarak da kullanmıştır. Hasan Kâşî’nin hayatı hakkında sınırlı bilgi bulunsa da şiirlerinden hareketle onun zühd ve takva ehli bir hayat sürdüğü, maddi imkânsızlıklar içinde yaşamasına rağmen edebiyatı Şiî inanç sistemine hizmet için kullandığı anlaşılmaktadır. Şairin Dîvân’ı kaside, gazel, rubai, terkîb-i bend, tercî-i bend ve musammat gibi çeşitli nazım şekilleri içermektedir. Bu şiirlerde Hz. Ali’nin faziletleri ve Ehl-i Beyt sevgisi öne çıkarken, Kur’an ayetleri, hadisler ve tarihsel rivayetlerle bir araya getirilen zengin bir dinî içerik dikkat çekmektedir. Kâşî’nin sade ve halkın anlayabileceği bir dil kullanması, onun eserlerinin geniş kitleler tarafından benimsenmesini sağlamış; özellikle meddahlar aracılığıyla şiirleri Şiîliğin halk tabanında yayılmasına katkı sunmuştur. Şairin Dîvân’ı, yalnızca edebî değil, aynı zamanda tarihî ve mezhebî açıdan da önemli bir kaynak niteliğindedir. Çalışma, aynı zamanda Türk akademik literatüründe Hasan Kâşî ve Dîvân’ı üzerine yapılmış ilk çalışma mahiyetindedir.
Keywords
