Pozisyon Okulu mu, Kaynaklara Dayalı Yaklaşım mı? Yöneticilerin Stratejik Konulara İlişkin Görüşleri Üzerine Nitel Bir Araştırma

Abstract

Amaç: Çalışmanın amacı, seçilmiş üst düzey yöneticilerin stratejik kararlarında Pozisyon Okulu ile Kaynaklara Dayalı Yaklaşımın iddialarından hangilerine yakın durduklarını belirlemektir.Yöntem: Çalışma hem konunun bağlam ile ilişkisinin kurulmasını hem de odaktaki olgunun ayrıntılı olarak sorgulanmasını gerektirdiği için nitel yöntem mantığına ile tasarlanmıştır. Kasti örneklem tekniği ile farklı endüstrileri temsil eden büyük ölçekli altı firma araştırmaya dâhil edilmiştir. Firmaların kuruluşundan günümüze gelişimini ve bu sürede alınan stratejik kararlara ilişkin bilgi sahibi olan yedi üst düzey yönetici ile yüz yüze mülakat yapılmıştır. Veriler, Pozisyon Okulu ile Kaynaklara Dayalı Yaklaşımın görüşleri doğrultusunda nitel içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Bulgular: Bulgular şunlara işaret etmektedir: a)Yöneticiler stratejik ve yönetsel kavramlara farklı içerikler atfetmektedir; b) Yöneticiler stratejik konular hakkında konuşurken ikili bir dil kullanmakta ve ‘mektebi’ ve ‘mesleki’ dilleri ayrışmaktadır, c) Türkiye’de kamu ve özel sektörün stratejik yönetim uygulamalarının yaygın olarak Pozisyon Okulunun görüşlerine göre biçimlenmesi, yöneticilerin formel ifadelerini bu okulun görüşlerine yaklaştırmaktadır, d) Yöneticiler Pozisyon Okulu ile Kaynaklara Dayalı Yaklaşımın görüşleri arasında geçiş yapabilmektedir. Sonuç: Çalışmada, yöneticilerin strateji anlayışlarının Pozisyon Okulu’nun görüşlerine yakın olduğu saptanmıştır. Dahası, tercih ettikleri kavramların da belirgin biçimde Pozisyon Okulunun söylemini yansıttığı anlaşılmıştır. Buna karşın, yöneticilerin terminolojiye hâkimiyetlerini sergileme eğilimindeyken Pozisyon Okulunun, kendi uygulamaları ile ilgili değerlendirmeler yaparken ise daha çok Kaynaklara Dayalı Yaklaşımın söylemine yakın ifadeler kullandıkları saptanmıştır. Bu durum ortaya mektebi ve mesleki olmak üzere ikili bir dil çıkarmaktadır. Bu nedenle, bu ikili dilin ileriki çalışmalarda sorgulanması önerilmektedir. Ayrıca, yöneticilerin söylemsel tutarlılıktan çok pratik sonuçları önceleyerek pragmatist bir tavır sergiledikleri belirlenmiştir. Çalışmanın bulguları, bu iki yaklaşımı birleştirme gereğini savunanlar ile farklı kalmaları gerektiğini iddia edenlerin tartışmalarını destekler yahut reddeder nitelikte çıkarımlar yapmayı mümkün kılmamıştır. Yine çalışma sonrasında görülmüştür ki yarı yapılandırılmış mülakatlarla elde edilen veriler yöneticilerin biçimsel ifadelerinin arkasındaki örtük anlamları açığa çıkarmada yetersiz kalmaktadır. Bu sebeple, gelecekte alanda yapılacak çalışmalarda farklı mülakat tekniklerinin yanında zengin ikincil veri setlerinin de kullanılması gerekliliğine dikkat çekilmektedir.

Keywords

• stratejik yönetim
• pozisyon okulu
• kaynaklara dayalı okul
• türk yöneticiler