مصالحه غرامت در مسئولیت مدنی

Abstract

با عنایت به گستره حقوق جبران خسارات و قواعدِ پیچیده آن، عوامل واقعی یا احتمالیِ زیان همیشه به دنبالِ مسیری هستند که محدوده مسئولیت خویش را معین نمایند و از این رهگذر، از التزام به تدارک خسارات هنگفت و غیرقابل پیش‌‌بینی رهایی یابند. این مهم که با پیوند مسئولیت مدنی و حقوق قراردادها ممکن است و در قالب‌‌های متفاوتی به ظهور می‌‌رسد، گاه با تردیدهایی مواجه ‌‌است. این نوع توافقات به‌‌رغم مشابهت، نتایج متعددی را در پی خواهند داشت که بی‌‌توجهی بدان تفاوت‌ها، آثار نامطلوبی را بر جای می‌‌گذارد. در این میان، عقدِ صلح به‌‌عنوان یکی از این تدابیر می‌‌تواند محملی موثق برای جبران خسارت باشد و کارکردهای مفیدی نیز عرضه دارد. با وجود این، مصالحه غرامت، مستلزم رعایت اصولی است که بر انعقاد عقد صلح حاکم است. هرچند گاه قانون‌گذار آگاهانه اراده اشخاص را در زمینه مصالحه غرامت محدود می‌‌کند اما بعضاً در سکوت قانون، حل مشکلات و نواقصِ مربوط به مصالحه غرامت و ابهاماتِ مربوط به این نهاد، بر عهده رویه قضایی است. صلح خسارت تا جایی که منتهی به سوءاستفاده از موقعیت زیان‌دیده نگردد، معتبر و واجد آثار حقوقی است. بر این اساس مؤلفین با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی ضمن طرح مطالب لازم، سعی در تبیین و اثبات این گزاره دارند و در واکاوی قواعد عام ناظر بر صلح خسارات نیز جز در مواردی همچون برخورد با نظم عمومی و قوانین آمره، مخصصی را ملاحظه ننموده‌اند.

Keywords

• صلح
• غرامت
• مسئولیت مدنی
• تغییر خسارت
• رویه قضایی