Ṭibb-i Tavānbakhshī (Nov 2021)
نگاهی چند وجهی به موسیقی درمانی به عنوان ابزاری برای توانبخشی کودکان مبتلا به اوتیسم: پذیرش درمانی، اثربخشی و چالش‌های درمان در یک طرح آمیخته
Abstract
زمینه و هدف اوتیسم ویژگی‌هایی به همراه دارد که درمان آن را با چالش‌های زیادی روبه‌رو می‌کند. موسیقی‌درمانی نویدبخش آن است که با ایجاد فرایند درمانی لذت‌بخش بر برخی از این چالش‌ها غلبه کند. با این‌حال، پژوهش‌های اثربخشی آن در ایران کمیاب هستند و پذیرش درمان توسط کودکان و مادران هنوز بررسی نشده است. هدف ما بررسی پذیرش، اثربخشی و همچنین چالش‌های موجود در فرایند درمان است.مواد و روش‌ها پژوهش حاضر دارای طرح آمیخته هم‌زمان است که در قالب یک پژوهش چند موردی اجرا شده است. به این ترتیب، شرکت‌کننده‌ها شامل پنج کودک مبتلا به اوتیسم (بدون اختلال شناختی و یادگیری جدی) بودند که در سنین دوم کودکی (بین هفت تا دوازده سال) قرار داشتند. آنها از طریق نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند که در‌نهایت، یک نفر از آنها از فرایند آزمون خارج شد. موسیقی‌درمانی به صورت انفرادی و به‌طور میانگین هشت جلسه یک ساعته اجرا شد. اثربخشی آن از طریق مقیاس مهارتهای اجتماعی ماتسون و مقیاس نظریه ذهن استیرن‌من، مصاحبه با مادر و درمانگر و مشاهده جلسات درمان مطالعه شد.یافته‌ها مشاهده جلسات و مصاحبه با مادران حاکی از پذیرش بسیار خوب درمان توسط کودکان و حتی اشتیاق آنها بود. مادران نیز با بیان اثرگذاری درمان در حیطه‌های مختلف، رضایت کلی خوبی را نسبت به درمان نشان دادند. در بررسی اثرگذاری درمان، اثرگذاری بالینی معنادار بر مهارتهای اجتماعی و شناختی، نظریه ذهن و اضطراب تأیید شد، اما به نظر می‌رسید که رفتارهای تکراری کاهش نیافته‌اند. همچنین دو چالش در روند درمان چشمگیر بود: اضطراب بالا و عدم تمرکز کودکان در جلسات آغازین و همچنین عدم تمایل آنها به تمرین در خانه. نتیجه‌گیری به نظر می‌رسد موسیقی‌درمانی پتانسیل درمانی خوبی برای مبتلایان به اوتیسم در جامعه ایران دارد، به‌ویژه با توجه به پذیرش و اشتیاقی که نسبت به آن مشاهده می‌شود. بررسی‌های اثربخشی و پذیرش درمان که این رویکرد را با رویکردهای رایج مقایسه کنند، می‌توانند از نظر بالینی کارساز و ثمربخش باشند.
Keywords
