Klinik Psikoloji Dergisi (Aug 2024)
“Kapana Kısılmıştı(m)”: Kadına yönelik psikolojik yakın partner şiddeti ve kuşaklararası aktarımı
Abstract
Romantik ilişkilerde fiziksel şiddetin ruh sağlığı üzerindeki etkisi ve kuşaklararası aktarıma ilişkin pek çok ampirik çalışma gerçekleştirilmesine karşın, kadına yönelik psikolojik yakın partner şiddetinin deneyimlenişi ve ailesel aktarımına ilişkin araştırmaların sınırlı sayıda olduğu görülmektedir. Bu çalışmanın amacı, psikolojik yakın partner şiddetine ilişkin öznel deneyimleri ve bu şiddet tipinin kuşaklararası aktarımını çevreleyen psikososyal faktörleri anlamaktır. Bu amaca ulaşmak için hem kendisi hem de annesi psikolojik yakın partner şiddetine maruz kalmış ve yaşları 18 ile 25 arasında değişen yedi genç kadınla yarı-yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Elde edilen veriler Yorumlayıcı Fenomonolojik Analiz ile incelenmiştir. Analiz sonucunda dört temel üst temaya ulaşılmıştır. Bu temalar sırasıyla, (1) Psikolojik ve Fiziksel Şiddetin Birbirine İçkin Yapısı, (2) “Kapana kısılmıştı(m)”: Psikososyal Kaynakları Tükenen Kadınlar, (3) Toplumsal Cinsiyet Rolleri Temelinde “Normalleşen” Bir Yakın İlişki Döngüsü ve (4) Bir Baş Etme Stratejisi Olarak Kendine ya da Şiddet Uygulayan Partnere Zarar Verme olarak kavramsallaştırılmıştır. Tüm temalar birlikte değerlendirildiğinde psikolojik yakın partner şiddetinin çok boyutlu bir toplumsal sorun olduğu ve bu şiddet tipinin kuşaklararası geçişinin bireysel, ailesel ve toplumsal faktörlerin döngüsel etkileşimi çerçevesinde ele alınması gerektiği anlaşılmaktadır. Elde edilen bulgular Sosyal Öğrenme Kuramı ve toplumsal cinsiyet perspektifi temelinde tartışılmış ve psikolojik şiddetin ailesel geçişi ve etkilerini hedef alan klinik uygulamaların güçlendirici bir psikososyal bakış açısı temelinde gerçekleştirilmesinin önemi vurgulanmıştır.
Keywords
