Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Jun 2022)
BÜYÜK VERİ TEKNOLOJİSİ ÇAĞINDA KULLANICI VERİLERİNİN MAHREMİYETİNE İLİŞKİN SOSYOLOJİK ANALİZ
Abstract
ÖZ: 21. yüzyılın bilgi ve iletişim teknolojileri, dijital kullanıcı verilerini teknik bir araç olarak kullanmakta ve gelişmiş veri analiz teknolojileri ile endüstriyel üretimi daha verimli ve etkin bir hale getirmeyi hedeflemektedir. Büyük veri teknolojileri, internet kullanıcıları üzerinde sürekli bir gözetim sağlamakta ve kullanıcılar tarafından üretilen verileri kullanarak gelişmiş analiz yöntemleri ile isabetli çıkarımlar yapabilmektedir. Büyük veri analiz tekniklerinin, kullanıcılara ilişkin detaylı davranışsal verileri toplayabilme ve işleme gücü, kullanıcı verilerinin gizlilik ve mahremiyetine ilişkin endişeler yaratmaktadır. Veri teknolojilerinin gelişim aşamalarına dair bir özet sunan ve bu teknolojilerin içerdiği tehlikeleri, kapitalizmin süregelen ve yeni dinamikleri ile bağlantısı dahilinde analiz eden bu çalışma, 307 kişi ile yapılan bir anket uygulamasını içermektedir. Anket, katılımcıların kişisel ve davranışsal verilerine ilişkin temkinlilik ve endişe düzeylerini, internet kullanım alışkanlıklarını, dijital becerilerini, veri gizliliği ihlallerine ilişkin farkındalık düzeylerini ölçen sorulardan oluşmaktadır. Örneklem 3 farklı teknolojik uzmanlık düzeyini içerecek şekilde, Hacettepe Üniversitesi Sosyoloji, Felsefe ve Bilgisayar Mühendisliğinden öğrenciler ile Hacettepe Teknokent’teki teknoloji firması çalışanları arasından seçilmiştir. Çalışma sonucunda, katılımcıların günlük internet kullanma sıklıkları arttıkça davranışsal ve hassas verilerine ilişkin endişe duyma olasılıklarının da yükseldiği bulunmuştur. Kullanıcıların davranışsal verilerine ilişkin tutumları, günlük internet kullanma sıklıklarına ve katılımcıların uzmanlık seviyesine göre farklılık göstermektedir. Çevrimiçi profillemeye ilişkin farkındalığın, katılımcılar arasında yaygın olduğu ancak çevrimiçi davranışlarına ilişkin verilerini gizli tutma alışkanlığının yaygın olmadığı gözlemlenmiştir. Bulgular genel olarak değerlendirildiğinde, katılımcıların veri teknolojilerinin profilleme kapasitesi hakkında bilgi düzeylerinin düşük olması durumunda, davranışsal veri gizliliklerini sağlayamadıkları fark edilmektedir. Bu araştırma, örneklemin araştırma evrenini temsil etme kapasitesi bağlamında sınırlılıklara sahiptir. Ancak büyük veri teknolojilerinin gelişimine ilişkin tarihsel arka planı çizmesi, bu teknolojiyi kapitalizmin dinamikleri içerisinde analiz etmesi ve kullanıcıların kişisel verileri ve davranışsal verilerine yaklaşımları arasındaki farklara dikkat çekmesi bakımından yararlı olacağı düşünülmektedir. ABSTRACT: The information and communication technologies of the 21st century use digital user data as a technical tool and aim to increase the efficiency and profitability of industrial production through the use of advanced data analysis technologies. Big data technologies carry out continuous surveillance on internet users and can reach accurate inferences through advanced analysis methods by using data generated by users. The ability of big data analysis techniques to collect and process detailed behavioral data about users raises concerns regarding the privacy and confidentiality of user data. This study, which provides a summary of the developmental stages of data technologies and analyses the dangers contained in these technologies in connection with the ongoing and new dynamics of capitalism, includes a survey of 307 people. The survey consists of questions that measure participants' levels of caution and anxiety regarding their personal and behavioral data, internet usage habits, digital skills, and awareness levels of data privacy breaches. The sample included students selected from the Departments of Sociology, Philosophy and Computer Engineering at Hacettepe University and technology company employees at Hacettepe Teknokent to include three different levels of technological expertise. The study found that participants were also more likely to be concerned about their behavioral and sensitive data as their frequency of daily internet use increased. Users' attitudes to behavioral data vary according to their frequency of daily internet use and the level of expertise of the participants. Participants demonstrated a high level of awareness of online profiling, but the habit of keeping data regarding their online behavior private is not widespread. When the findings are evaluated broadly, it is noted that participants with a limited knowledge of the profiling capacity of data technologies are unable to maintain behavioral data confidentiality. This research has limitations in the context of the sample's capacity to represent the research universe. However, it is thought that it will prove useful in drawing the historical background for the development of big data technologies, analysing this technology within the dynamics of capitalism and in drawing attention to the differences between users' approach to personal data and behavioral data.
Keywords
