بررسی اقتصادی و اجتماعی توسعه کشت کم‌نهاده برنج در استان مازندران

Abstract

در پژوهش حاضر، به بررسی اقتصادی- اجتماعی و امکان‏سنجی توسعه کشت برنج با مصرف کمتر نهاده‌های شیمیایی در مقایسه با روش‌های رایج کشت این محصول در استان مازندران پرداخته شد. بدین منظور، با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌بندی‌شده، از بین دوازده هزار بهره‌بردار، تعداد 722 بهره‌بردار در سال 1396 انتخاب و اطلاعات لازم از طریق تکمیل پرسشنامه از آنها گردآوری شد. تحلیل داده‌ها، با استفاده از رگرسیون چندمتغیره لاجیت، با لحاظ متغیر ریسک انجام شد. نتایج نشان داد که کشت برنج به روش کم‌نهاده منجر به کاهش هزینه‌های تولید و سود اقتصادی بیشتر می‌شود و فایده زیست‌محیطی و اجتماعی آن نیز به جامعه برمی‌گردد. همچنین، نتایج حاصل از برآورد رگرسیون نشان داد که متغیرهای پاداش ریسک، تعداد دفعات نصب تریکو کارت، به‌کارگیری فناوری کم‌نهاده در زمین‌های مجاور، تجربه به‌کارگیری تولید به روش کم‌نهاده، شرکت در کلاس‌های ترویجی، و ارزش محصول در هکتار بیشترین اثر مثبت معنی‌دار و سطح زیر کشت در سال قبل، سن، و تعداد قطعات اراضی بیشترین اثر منفی معنی‌دار را در پذیرش کشت برنج به روش کم‌نهاده دارند. بر پایه نتایج پژوهش، با آزاد‏سازی قیمت نهاده‌های شیمیایی، در اختیار قرار دادن نهاده‌های طبیعی به‌صورت یارانه‌ای، سرعت بخشیدن به یکپارچه‌سازی اراضی، آموزش کشاورزان در زمینه استفاده بهینه از نهاده‌های کشاورزی و با مشارکت شالی‌کاران، می‌توان روش تولید کم‌نهاده برنج را جایگزین روش سنتی کرد.

Keywords

• برنج کم‌نهاده
• رگرسیون لاجیت
• ریسک