„Leporis vero si novellae…”, czyli o powiązaniu medycyny i sztuki kulinarnej w "De observatione ciborum" Antimusa

Abstract

Artykuł poświęcony jest analizie początkowego fragmentu receptury na potrawę z zająca („Leporis vero si novellae…”) zachowanej w bizantyńskim traktacie medycznym De observatione ciborum autorstwa Antimusa (V/VI w. n.e.). We wstępie autorka dowodzi, że dzieło to zostało napisane zgodnie z antyczną tradycją medyczną. Wskazuje też na jego specyfikę zaznaczając, że dotyczy ono pożywienia typowego ludów spoza obszaru basenu Morza Śródziemnego. Nadto zaznacza, że skoro traktat został dedykowany władcy Franków, Teuderykowi, zawiera on przede wszystkim dane na temat diety wyższych warstw społecznych. Jako przykład odzwierciedlający wysoki status społeczny Teuderyka autorka przytacza przepis na danie z zająca. Zasadnicza część studium obejmuje analizę początkowej części wspomnianej receptury. Autorka proponuje rekonstrukcję technologii kulinarnej, która mogła być stosowana podczas przygotowywania mięsa młodego zająca w oparciu o dane zawarte w dziele Antimusa oraz literaturze źródłowej z zakresu ars medica (pisma Galena [II/III w. n.e.], Orybazjusza [IV w. n.e.] i Aecjusza z Amidy [VI w. n.e.]) oraz ars coquinaria (praca Archestratosa z Geli [IV w. p.n.e.], traktat De re coquinaria [IV w. n.e.]). Analiza porównawcza materiału źródłowego wskazuje na kompetencje Antimusa w zakresie dietetyki, a także uwypukla zależność antycznej/bizantyńskiej medycyny i sztuki kulinarnej. Dodatkowo tekst ukazuje wartość traktatów medycznych w badaniach nad historią życia codziennego.

Keywords

• historia literatury medycznej
• historia dietetyki
• historia pożywienia
• Anthimus
• Antimus
• De observatione ciborum