Gazi Akademik Bakış (Dec 2023)
I. Dünya Savaşı’nda Hilâl-i Ahmer (Kızılay) Cemiyeti’nin Sivas’taki Faaliyetleri
Abstract
Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Sivas’ta I. Dünya Savaşı’nın başlarında teşkilatlanmaya başlamıştır. Cemiyetin Sivas’taki faaliyetlerini ise Kafkasya Cephesi’ndeki gelişmeler şekillendirmiştir. Savaşın hemen başında cepheye destek olmak için şehirde bir Hilâl-i Ahmer Hastanesi kurulmuştur. 1916 yılının ikinci yarısında Erzurum ve Trabzon gibi şehirlerin işgali Sivas’ı daha önemli hale getirmiştir. Erzurum’daki Hilâl-i Ahmer Hastanesi’nin Sivas’a nakledilmesi ve Trabzon limanından sevkiyatın durması da Sivas’ı Kafkas Cephesi’nin sağlık üssü haline getirmiştir. Ayrıca Hilâl-i Ahmer Cemiyeti Sivas’ta kolera, dizanteri, tifo ve lekeli humma (tifüs) aşılarını üreten bir laboratuvar ile çiçek aşısını üreten aşıhane ve kuduz tedavihanesi tesis ederek ordu ve sivil halkın bu yöndeki ihtiyacına cevap vermeye çalışmıştır. Sivas’taki aşı üretimi ile ilgili bu çalışmalar Cumhuriyet dönemindeki aşı üretiminin de temelini oluşturmuştur. Sivas’ta Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin faaliyetleri, yine Kafkas Cephesi’ndeki gelişmelere paralel olarak 1918 yılı başlarında azalmıştır. Bu makalede Hilâl-i Ahmer Cemiyeti’nin I. Dünya Savaşı yıllarında Sivas’taki faaliyetleri başta Kızılay Arşivi olmak üzere Osmanlı Arşivi ve diğer kaynaklar kullanılarak incelenecektir.
