Κίνητρα φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς: Αγνός αλτρουισμός ή ψυχολογικός εξαναγκασμός;

Abstract

Η παρούσα έρευνα έχοντας ως θεωρητική αφετηρία τη διαμάχη ανάμεσα στην Yπόθεση Ενσυναίσθησης-Αλτρουισμού και την Υπόθεση της Αποφευκτικής Μείωσης της Εξαψης για την ερμηνεία της φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς μελετά τα κίνητρα που υπογραμμίζουν την εκδήλωση συμπεριφοράς βοήθειας. Για τον λόγο αυτό σχεδιάστηκε πειραματική διαδικασία στην οποία έλαβαν μέρος ενήλικοι άνδρες και γυναίκες (Ν = 128). Αρχικά οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν την κλίμακα των τάσεων φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς (Prosocial Tendencies Measure - Carlo & Randall, 2002) και το Ερωτηματολόγιο του Τορόντο για την ενσυναίσθηση (The Toronto Empathy Questionnaire - Spreng και συν., 2009). Στη συνέχεια διαχωρίστηκαν σύμφωνα με τις απαντήσεις τους σε 8 ομάδες και εκτέθηκαν σε αντίστοιχες πειραματικές συνθήκες (2 γνωστός-άγνωστος Χ 2 σε ανάγκη βοήθειας-απουσία ανάγκης βοήθειας Χ 2 άσκηση πίεσης για λήψη βοήθειας-απουσία άσκησης πίεσης για λή- ψη βοήθειας). Τα ευρήματα δείχνουν ότι το επίπεδο ενσυναίσθησης παίζει ρόλο στην εκδήλωση συμπεριφοράς βοήθειας. Περισσότερο, όμως, βρέθηκε να επηρεάζει την εκδήλωση φιλοκοινωνικής συμπεριφοράς η μεταβλητή της οικειότητας με το άτομο, καθώς και το εάν το άτομο που βρίσκεται σε ανάγκη ζητά βοήθεια. Τα ευρήματα υποδεικνύουν ότι η εκδήλωση συμπεριφοράς βοήθειας συνιστά αποτέλεσμα άσκησης ψυχολογικής πίεσης και μοιάζει να υπακούει στο κίνητρο της ψυχολογικής απόδρασης από συνθήκες έκθεσης σε αίτημα για εκδήλωση συμπεριφοράς βοήθειας.

Keywords

• Φιλοκοινωνική συμπεριφορά
• Αλτρουισμός
• Ενσυναίσθηση
• Συμπεριφορά βοήθειας