پژوهش های علوم و فناوری چوب و جنگل (Aug 2014)
شناسایی علمی چوب معروف به فوفل مورد استفاده در سازهای موسیقی ایرانی
Abstract
از دیرباز چوب معروف فوفل در کشور ایران برای کارهای هنری چوبی و نیز سازهای موسیقی مورد استفاده است. اما براساس منابع موجود فوفل را گیاهی از تیره نخل‌ها می‌دانند که عملا دارای چوب به معنای واقعی نیست. در این جا این سوال پیش می¬آید که چوبی که تحت عنوان فوفل در ساخت ادوات موسیقی استفاده می¬شود فوفل است یا گونه دیگری؟ برای مشخص شدن این موضوع با کمک یکی از سازنده¬های سازهای موسیقی ایرانی، چوب فوفل از یک کارگاه ساخت سنتور در تهران تهیه شد. از این چوب قطعاتی با ابعاد cm1x1x1 آماده گردید و سپس نمونه¬های میکروسکوپی از هر سه مقطع عرضی، شعاعی و مماسی با کیفیت مناسب توسط دستگاه میکروتوم تهیه شدند و بعد مراحل رنگ¬آمیزی روی نمونه-ها انجام شد. مطالعه تک¬ تک ویژگی¬های آناتومی با توجه به لیست انجمن بین¬المللی آناتومی چوب (IAWA) بخش پهن-برگان صورت گرفت. بعد از اندازه¬گیری و تشخیص تمام ویژگی¬های آناتومی، با استفاده از نرم¬افزارINTKEY کار تشخیص نوع گونه صورت پذیرفت. ویژگی¬های آناتومی چوب معروف به فوفل، مشابه گونه استوایی (Dalbergia latifolia Roxb) تشخیص داده شد. برای ایجاد اطمینان مضاعف در تشخیص درست نوع گونه، از باغ گیاه‌شناسی هند درخواست گردید تا نمونه‌ای از چوب فوق را که بومی هند است در اختیار قراردهند، مجدداً تعدادی برش آناتومی از گونه Dalbergia latifolia تهیه شد و مقایسات ظاهری چوب و مقاطع میکروسکوپی تهیه شده دونمونه، بر یکسان بودن آن¬ها صحه گذاشتند.
