Votum separatum w prawie kanonicznym i prawie polskim

Abstract

W artykule opisano zagadnienie dotyczące votum separatum w prawie kanonicz­nym i prawie polskim. W zakresie prawa kanonicznego analizie poddany został Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. oraz instrukcja procesowa Dignitas connubii, a także Kodeks Kanonów Kościołów Wschodnich. Badanie votum separatum w prawie polskim w szczególności objęło akty normatywne ustawowe i wykonawcze oraz orzecznictwo są­dowe. Uwzględniona została także podstawowa literatura przedmiotu. We wstępie artykułu zdefiniowano pojęcie votum separatum, które jest szczególnym uprawnieniem przegłosowanego sędziego składu kolegialnego, który nie godząc się z wydanym orzeczeniem (rozstrzygnięciem, uzasadnieniem) zaznacza swoje odmienne stanowisko. Zdanie odrębne uregulowane jest w prawie kanonicznym i prawie polskim, jed­nak­że mimo zasadniczego podobieństwa tej czynności procesowej w analizowanych porząd­kach prawnych występują również znaczne różnice. Zgodnie z wolą ustawo­dawcy ko­deksowego, w prawie kanonicznym votum separatum jest wewnętrzną czyn­nością pro­cesową, o której strony procesu nie są informowane. W prawie polskim nie­zależnie od rodzaju procesu czynność ta jest jawna. Podkreślenia wymaga fakt, że votum separatum jest jedyną czynnością procesową, która jest „wyłomem” w tajemnicy wyrokowania. Ponadto, trzeba stwierdzić, iż jest a­trybutem niezależności sędziego w podejmowaniu rozstrzygnięcia w danej sprawie. Należy także zwrócić uwagę na to, że w prawie kanonicznym każdy sędzia składu kolegialnego jest zobowiązany przygotować swoje wotum wraz z uzasadnieniem praw­nym i faktycznym na piśmie. Jednakże od niego zależy, czy na etapie wyrokowa­nia odstąpi od swojego wotum, czy też nie, co w konsekwencji prowadzi do genezy vo­tum separatum.

Keywords

• votum separatum
• sędzia
• dyskusja sędziowska
• proces sądowy
• wyrok