استخراج پهنه‌های شوری خاک در مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از داده‌های سنجش از دور (مطالعه موردی: شهرستان داراب)

Abstract

شور شدن خاک‌ها و توسعه آن در مناطق شکننده خشک و نیمه خشک از جمله مخاطرات محیطی است که در سال‌های اخیر مورد توجه واقع شده است. شهرستان داراب از جمله مناطقی است که دارای شرایط محیطی خشک و نیمه خشک بوده و یکی از مخاطرات محیطی آن شوری‌زایی و شور شدن اراضی است. در این تحقیق با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای لندست (سال‌های 1987 و 2010 میلادی) و روش خایر (2003) از طریق فنّ آشکارسازی(Band 5 – Band 7 / Band 5 + Band 7) در محیط نرم‌افزاری پهنه‌های شوری خاک و اراضی استخراج گردید. جهت صحت‌سنجی نقشه استخراج شده پهنه‌های شوری، از محدوده مورد مطالعه بازدید میدانی صورت گرفت که انطباق نقشه خروجی با واقعیت را نشان داد. بر اساس نقشه خروجی (تصویر 2010)، 37/545 کیلومترمربع از مساحت منطقه مورد مطالعه دارای شوری زیاد (33/8 درصد)، 69/1804 کیلومترمربع دارای شوری قابل ملاحظه (58/27 درصد)، 41/2343 کیلومترمربع بیانگر شوری متوسط (81/35 درصد)، 23/1645 کیلومترمربع نشان دهنده شوری کم (14/25 درصد) و 91/204 کیلومترمربع از شهرستان داراب دارای شوری بسیار ناچیز (13/3 درصد) هستند. مقایسه این نقشه با نقشه استخراج شده سال 1987 بیانگر کاهش پهنه‌های شوری زیاد، قابل ملاحظه و ناچیز و افزایش پهنه‌های شوری کم و متوسط است. نتایج تحقیق نشان داد گنبدهای نمکی عامل اصلی شور شدن اراضی و خاک‌های سطحی هستند که در این بین گنبد نمکی کرسیا بیشترین نقش را ایفا می‌کند. به نظر می‌رسد نقشه استخراجی پهنه‌های شوری شهرستان داراب می‌تواند نقش قابل توجهی در مدیریت محیطی جهت رسیدن به توسعه پایدار ایفا کند.

Keywords

• مخاطرات محیطی
• ژئومورفولوژی مناطق خشک و نیمه خشک
• مخاطره شوری زایی
• سنجش از دور
• داراب
• گنبدهای نمکی