بررسی تأثیر فرهنگ‌ معنوی بر مسئولیت اجتماعی با نقش میانجی سرمایۀ اجتماعی کارکنان درمان بیمارستان‌های دولتی شهر تهران

Abstract

سابقه و هدف: فرهنگ معنوی که دربردارندۀ ارزش‌ها و هنجارهای اخلاقی است، همراه با مسئولیت کارکنان درمان نقش مؤثري در بهبود و بازگشت سلامتی بیماران دارد. هدف از پژوهش حاضر تأثیر فرهنگ‌ معنوی بر مسئولیت اجتماعی با نقش میانجی سرمایۀ اجتماعی در بیمارستان‌های دولتی شهر تهران بود. روش کار: این پژوهش بر حسب هدف کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها توصیفی-پیمایشی است. جامعۀ آماری تمامی کارکنان بیمارستان‌های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی تهران بود که با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر نمونۀ دردسترس انتخاب شدند. به‌منظور گردآوری اطلاعات از پرسش‌نامه‌های استاندارد مسئولیت اجتماعی کارول، سرمایۀ اجتماعی سازمانی ناهاپیت و گوشال و پرسش‌نامۀ محقق‌ساختۀ فرهنگ معنوی استفاده شد. برای سنجش پایایی و روایی پرسش‌نامه‌ها از روش آلفای کرونباخ و روايي محتوا از طریق روش دلفی استفاده شد که برای این منظور پرسش‌نامه­ها به تأیید متخصصان مربوط به آن رسید. تجزیه و تحلیل اطلاعات به‌دست‌آمده در دو بخش توصیفی و استنباطی (آزمون کولموگروف-اسمیرنف، آزمون همبستگی پیرسون و آزمون رگرسیون چندگانه) انجام شد. در این پژوهش همۀ موارد اخلاقی رعایت شده است و مؤلفان مقاله تضاد منافعی گزارش نکرده‌اند. یافته‌ها: بر اساس نتایج تحلیل عاملی، بارهای عاملی عوامل تشکیل‌دهنده بزرگ‌تر از 4/0 و اعداد معنی‌داری آنها بزرگ‌تر از 96/1 بود که تأیید می‌شود. میزان میانگین واریانس استخراج‌شده نیز باید بزرگ‌تر از 4/0 باشد که با توجه به نتایج به‌دست‌آمده همگی بالای 4/0 و نشان‌دهندۀ معنی‌داری بود. با توجه به آماره‌های T به‌دست‌آمده، هر سه فرضیۀ پژوهش در مقدار P 99 درصد پذیرفته شد. نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش نشان داد كه فرهنگ‌ معنوی با مسئولیت اجتماعی با نقش میانجی‌گری سرمایۀ اجتماعی رابطۀ مثبت، معني‌دار و مستقیم داشت. فرهنگ معنوی موجب می‌شود که مسئولیت‌پذیری در قبال وظایف بیشتر شود و به‌نوعی توجه به ارزش‌های جامعه و اخلاق‌مداری فرهنگی جامعه و مسئولیت‌پذیری اجتماعی اهمیت پیدا کند که این امر بر رشد و توسعۀ فعالیت‌های بیمارستان‌های دولتی شهر تهران تأثیر می‌گذارد. ازاین‌رو، پیشنهاد می‌شود بیمارستان‌ها برای ایجاد بستر مناسب از برنامه‌های مؤثر از‌جمله آموزش جهت تقویت فرهنگ معنوی کارکنان استفاده کنند.

Keywords

• بیمارستان‌های دولتی؛ سرمایۀ اجتماعی؛ فرهنگ؛ مسئولیت اجتماعی؛ معنویت