آب و توسعه پایدار (Aug 2019)
دیدگاه کشاورزان نسبت به قانون‌مداری در حکمرانی آب (مطالعه موردی شهرستان سبزوار، استان خراسان رضوی)
Abstract
کشور ایران در منطقه خشک جهان قرار دارد و در بیشتر نقاط خشکسالی و کمبود آب بهوضوح مشاهده میشود. مدیریت نادرست و نبود حکمرانی خوب آب تشدید پیامدهای خشکسالی را به همراه دارد. حکمرانی خوب آب به سازگاری قوانین، مسئولیتپذیری سازمان‌ها، کلنگری و بههمپیوستگی برنامهها، ملاحظات اخلاقی و رعایت عدالت در ارائه خدمات مرتبط با آب گفته میشود. برقراری و اجرای صحیح حکمرانی خوب آب نیازمند چارچوبهای قانونی عادلانه و سازمانهای اجرایی بی‌طرف است. پژوهش حاضر با هدف بررسی دیدگاه کشاورزان نسبت به رعایت قانون‌مداری در حکمرانی خوب آب انجام گرفت. با استفاده از تحقیق پیمایشی و روش نمونهگیری خوشهای تصادفی، وضعیت 202 نفر از کشاورزان در 25 روستا در سطح شهرستان سبزوار بررسی شد. نتایج نشان داد «میزان رعایت قوانین وضع شده برای آب کشاورزی در منطقه» در رتبه اول و «میزان احترام به حقوق کشاورزان در ارتباط با آب کشاورزی» در رتبه آخر جای دارد. همچنین قانون‌مداری در ارتباط با حکمرانی آب در منطقه وضعیت مناسب و قابل قبولی ندارد و در حد متوسط قابل ارزیابی میباشد. در عین حال از نظر زارعانی که از قنات برای آبیاری استفاده میکردند و همچنین زمین اجارهای و درآمد سالانه بیشتری از کشاورزی داشتند، قانون‌مداری در حکمرانی آب، بیشتر رعایت شده است. در مقاله حاضر پیشنهادهایی بهمنظور تقویت قانون‌مداری در حکمرانی آب ارائه شده است که میتوان به استفاده از دانش بومی و مشارکت کشاورزان در وضع قوانین مرتبط با آب کشاورزی اشاره کرد.
Keywords
