وضعیت‌سنجی و اولویت‌بندی شاخص‌‌های توسعة پایدار در مناطق روستایی مطالعة موردی: بخش مرکزی شهرستان بویراحمد

Abstract

تعیین نیازهای اساسی توسعه‌‌ و اولویت‌‌بندی مؤلفه‌‌های آن در مناطق روستایی، از ضرورت‌های برنامه‌‌ریزی روستایی به‌شمار می‌آید. هدف پژوهش حاضر، وضعیت‌‌سنجی و اولویت‌‌بندی شاخص‌‌های توسعة پایدار در مناطق روستایی بخش مرکزی شهرستان بویراحمد است. جامعة آماری پژوهش، روستاهای 20 خانوار و بالاتر بخش مرکزی این شهرستان (89 روستا) بود که با استفاده از جدول برآورد حجم نمونة لین، 566 خانوار روستایی مطالعه و بررسی شدند. برای جمع‌‌آوری داده‌‌ها، افزون بر اسناد، پرسشنامة محقق‌ساخته به‌کار رفت و برای تعیین اعتبار بخش‌‌های مختلف پرسشنامه از روش‌‌ اعتبار محتوا و به‌منظور تعیین پایایی آن از هم‌‌سانی درونی به‌روش آلفای کرونباخ استفاده شد. ضریب آلفای کرونباخ، 955/0-561/0 به‌دست‌ آمد که بهینگی پرسشنامه را نشان می‌داد. داده‌‌پردازی پژوهش با استفاده از نرم‌‌افزار MATLAB7.10 انجام گرفت. با نگرش اندام‌‌وار به توسعة پایدار روستایی، شاخص‌‌ها انتخاب شدند و سپس برای عملیاتی‌کردن شاخص‌‌ها از استانداردسازی فازی بهره ‌‌گرفته شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌‌ها از ضریب جینی و آنتروپی شانن استفاده شد. نتایج وضعیت‌‌‌شناسی شاخص‌‌ها ازلحاظ پایداری حاکی از آن بود که 32 درصد از شاخص‌‌های بررسی‌شده در وضعیت پایدار، 32 درصد در وضعیت پایداری متوسط و 36 درصد نیز در وضعیت ناپایدار قرار داشتند. افزون بر آن، نتایج ضریب جینی نشان داد که شاخص‌‌ها به‌صورت مناسب توزیع نشده‌‌اند. بنابراین، لازم است که درخصوص تعیین مراکز و کانون‌‌های اصلی خدمات‌رسانی براساس نظام سلسله‌مراتبی سکونتگاه‌‌ها بازنگری صورت گیرد.

Keywords

• آنتروپی
• استانداردسازی فازی
• بویراحمد
• توسعة روستایی
• درجة بحرانی
• ضریب جینی