Akademik İncelemeler Dergisi (Apr 2020)
EVDEN ATÖLYEYE, ATÖLYEDEN FABRİKAYA ETNOGRAFİK BİR ÇALIŞMA: DEVREK BASTONU ÖRNEĞİ
Abstract
Bu çalışmanın amacı sanayileşmeyle değişen üretim süreçlerinin geleneksel meslekleri nasıl etkilediğini göstermektir. Bu bağlamda odağına Devrek Bastonu’nu yerleştiren çalışma, sanayileşmenin toplumsal değişmelerle ilişkisini, bastonun dönüşüm hikayesiyle birleştirmiştir. Geleneksel mesleklerin makine karşısında direncini kaybettiğini varsayan çalışma, modern üretim sisteminin beslediği tüketim toplumu içerisinde nesneleşmelerine vurgu yapmıştır. Devrek Bastonu’nun atölyeden fabrikaya geçiş süreci nesneleşmenin sonucu olarak düşünülmüştür. Daha fazla kar güdüsü ve işin getirdiği maliyeti azaltma kaygısı “kızılcık ağacından yapılma” bastonu, odundan yapılan bir “tahtaya” dönüştürmüştür. Tahtaya dönüşen baston, üzerinde ustanın ürettiği bütün anlamlı pratikleri de kaybetmiştir. Çalışmada nitel araştırma deseni kullanılmıştır. Devrek’te 10 baston ustasıyla görüşmeler yapılmıştır. Veriler, “sorunlar ve mesleğin anlamlandırılması”, “makineleşmenin bastonculuk kültürü üzerine etkisinin keşfedilmesi” ve “mesleğin gelecek kuşaklara aktarılması güçlüğü” şeklinde üç temel başlıkta çözümlenmiştir. Çalışmada makineleşmenin bastonun değerini düşürdüğü ve turistik bir metaya dönüştürdüğü ulaşılan önemli bir sonuç olmuştur.
Keywords
