Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Jun 2019)
CUMHURBAŞKANLIĞI ARŞİV BELGELERİ IŞIĞINDA İZMİR’DE 1930 BELEDİYE SEÇİMLERİ
Abstract
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e kadim bir geçmişi olan İzmir, 1929 Dünya Ekonomik Krizi’nin en çok etkilediği yerlerin başında geldi. Krizin etkilerinin devam ettiği bir süreçte 1930 Belediye Seçimlerinde Cumhuriyet Halk Fırkası ile Serbest Cumhuriyet Fırkası karşı karşıya geldi. Muhalefet her bölgede seçmenin karşısına farklı argümanlarla çıkarken İzmir’in ekonomik ve ticari dokusundan dolayı yatırım endeksli bir dil kullanımını tercih etti. İzmir, geniş bir hinterlanda sahip coğrafi konumu, ticaret kapasitesi, farklı kültürlerin ve inançların merkezi konumunda olduğundan seçimin kilit noktası olarak görüldü. İktidar, İzmir seçimlerinde Menemen gibi yerlerde muhalefetin kontrolsüz hareketleri ve irticai faaliyetlerin artmasından şikâyet ederken muhalefet ise; iktidarın Vali Kazım Bey ile işbirliği içerisine girerek seçim aygıtlarını kendilerine karşı kullandığı iddiasındaydı. İzmir Belediye Seçimlerinde en çok tartışılan konu iktidar tarafından üretilen muhalefette siyaset yapanların bir kısmının Milli Mücadele döneminde Yunanlılarla işbirliği içinde olduğu vurgusuydu. Bu söylem muhalefetle iktidarı karşı karşıya getirdi. Belediye Seçimlerinde göçmenlerin, mübadillerin ve Gayrimüslimlerin muhalefet fırkasına doğru eğilim göstermesi, iktidara türdeş bir toplum oluşturma projesinin aksaklıklarını görme olanağı tanıdı.
