Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne (Dec 2023)
Katalog Biblioteki Pobenońskiej jako źródło wiedzy o działalności duszpasterskiej, oświatowo-wychowawczej i wydawniczej Zgromadzenia Redemptorystów w Warszawie w latach 1787-1808
Abstract
W artykule przedstawiono dzieje powstania oraz wstępną analizę, odnalezionego po ponad 200 latach w zbiorach Centralnego Państwowego Archiwum Historycznego Ukrainy we Lwowie, nieznanego do tej pory badaczom Katalogu Biblioteki Pobenońskiej (jest to formalny tytuł tego dokumentu), biblioteki należącej do redemptorystów (benonitów), którzy w latach 1787-1808 prowadzili w Warszawie działalność duszpasterską, oświatową, opiekuńczą i kulturalną. Katalog jest cennym źródłem do badania wszechstronnej działalności Zgromadzenia Najświętszego Odkupiciela. Został spisany w pięciu tomach przez Stanisława Tretera na zlecenie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Księstwa Warszawskiego. We wskazanym powyżej archiwum znajduje się w zespole rodziny Treterów. Poszczególne tomy katalogu zawierają książki łacińskie, polskie, niemieckie, francuskie i włoskie, podzielone według tematyki na teologię, prawo, medycynę, filozofię, historię i filologię. Katalog obejmuje również podręczniki do nauki w szkołach benońskich oraz rękopisy. Artykuł odtwarza historię spisania katalogu przez S. Tretera, późniejsze losy tego źródła i jego znaczenie dla badań nad aktywnością ośrodka benonitów. Rekonstruuje dzieje księgozbioru, liczącego ponad 6000 tomów i rozproszonego po kasacie zgromadzenia. Omawiając zagadnienie gromadzenia książek przez benonitów, przybliża słabo dotychczas poznaną ich działalność wydawniczą. Dokonane ustalenia pozwolą w przyszłości na dokładną analizę zawartości biblioteki pobenońskiej, zbadanie kultury umysłowej benonitów oraz uzupełnienie wiedzy o bibliotekach i drukarniach warszawskich przełomu XVIII i XIX wieku.
Keywords
