ارزیابی واکنش ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان نسبت به نماتد سیستی غلات (Heterodera filipjevi) در شرایط گلخانه

Abstract

نماتدهای سیستی غلات یکی از عوامل زنده تهدیدکننده تولید گندم مخصوصاً در شرایط دیم و استرس‌های ناشی از خشکی در بیشتر کشورهای تولیدکننده گندم در جهان به شمار می­ روند. از بین گونه‌های نماتد سیستی غلات، Heterodera filipjevi گونه غالب و شایع در مزارع غلات ایران است. در این مطالعه واکنش ژنوتیپ‌های رایج گندم نان شامل چندین رقم و لاین نسبت به H. filipjevi در شرایط گلخانه، برمبنای روش ارایه شده جهت غربالگری ژنوتیپ­ های گندم تحت شرایط کنترل شده، مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد ارقام بک کراس روشن با میانگین جمعیت 2/30 و سیلور استار با میانگین جمعیت 8/6 سیست و ماده بالغ، به ترتیب بیشترین و کمترین میانگین جمعیت را به خود اختصاص دادند. تجزیه خوشه­ ای داده­ ها، کلیه ژنوتیپ­ ها را در چهار گروه تقسیم‌بندی نمود. سه رقم بک کراس روشن، پیشتاز و پیشگام با توجه به بالاتر بودن میانگین تعداد سیست‌های موجود در خاک و ریشه نسبت به رقم حساس بزوستایا (شاهد حساس) به عنوان ژنوتیپ­ های بسیار حساس (HS) گروه­ بندی شدند. ارقام مهدوی، بم، دنا، بهار، سیوند، افق، ارگ و بزوستایا در گروه ژنوتیپ­ های حساس (S) قرار گرفتند. ژنوتیپ­ های روشن، الوند، پارسی، ES-93-95 و مرودشت به عنوان ژنوتیپ های نسبتاً حساس (MS) و ژنوتیپ­ های سیروان، M-90-9 و M-90-7 به همراه ژنوتیپ سیلور استار (شاهد نسبتاً مقاوم)، در گروه ژنوتیپ­ های نسبتاً مقاوم (MR) قرار گرفتند.

Keywords

• نماتدهای غلات
• heterodera filipjevi
• ارقام گندم
• مقاومت