بوم شناسی کشاورزی (Sep 2019)
ارزیابی عملکرد و سنجههای انرژی و اقتصادی نظامهای مختلف خاکورزی و کودی ذرت (Zea mays L.)
Abstract
به منظورطالعه عملکرد و سنجههای ورودی- خروجی انرژی و اقتصادی نظامهای مختلف خاکورزی و کودی ذرت، تحقیقی به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در اراضی کشاورزی شهرستان بهبهان در طی سالهای 1394 و 1395 انجام شد. سه عامل خاکورزی حداقل، کاهشیافته و متداول در کرتهای اصلی و نظامهای کودی مختلف شامل زیستی (نیتروکسین و بیوسوپرفسفات، هر کدام یک لیتر در هکتار)، کودامی (30 تن کود گاوی در هکتار)، توصیه شده شیمیایی(250کیلوگرم در هکتار نیتروژن و 150 کیلوگرم در هکتار فسفات)، نصف توصیه شده شیمیایی (50 درصد کودهای شیمیایی توصیه شده)، تلفیق کودزیستی و نصف توصیه شده شیمیایی، تلفیق کوددامی و نصف توصیه شده شیمیایی و تلفیق کودزیستی و دامی، در کرتهای فرعی قرار گرفتند. بیشترین عملکرد دانه ( 10005 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد ساقه و برگ (8409 کیلوگرم در هکتار) از تیمار کود تلفیقی دامی و شیمیایی همراه با خاکورزی کاهشیافته به دست آمد. تیمار کود تلفیقی دامی و شیمیایی همراه با خاکورزی متداول، بالاترین انرژی ورودی (7/45886 مگاژول در هکتار) و کود تلفیقی دامی و شیمیایی در خاکورزی کاهشیافته، بیشترین انرژی خروجی (5/309459 مگاژول در هکتار) را داشتهاند. به هر حال در میان تیمارهای آزمایشی، ترکیب کودزیستی و خاکورزی حداقل، بالاترین کارایی استفاده از انرژی (59/8) و بهرهوری انرژی (28/0 کیلوگرم بر مگاژول) را موجب شد. تیمار کود تلفیقی زیستی و دامی در خاکورزی متداول، بیشترین انرژی ویژه (64/32 مگاژول بر کیلوگرم) و کود تلفیقی دامی و شیمیایی در نظام خاکورزی کاهش یافته، مقدار بیشینه انرژی خالص (266051 مگاژول در هکتار) را موجب شدند. کمترین میزان هزینه (32097340 ریال در هکتار) مربوط به کودزیستی همراه با خاکورزی حداقل و بالاترین درآمد خالص (69810430 ریال در هکتار) از تیمار کود تلفیقی دامی و شیمیایی با خاکورزی کاهش یافته محاسبه شد. همچنین بالاترین نسبت سود به هزینه (97/2) مربوط به تیمار تلفیق کود تلفیقی زیستی و شیمیایی همراه با خاکورزی حداقل و بیشترین بهرهوری اقتصادی (26/0گرم بر ریال) از کود تلفیقی زیستی و شیمیایی در خاکورزی حداقل حاصل شد. نتایج تحقیق نشان داد که روشهای خاکورزی کمتر و استفاده از کودهای زیستی و دامی و تلفیقشان با نصف کود شیمیایی توصیه شده یک راهکار مؤثر برای بهبود کاربرد منابع در کشاورزی است.
Keywords
