بررسی وضعیت کشورهای اسلامی از نظر فقر علمی در حوزه علوم پزشکی

Abstract

هدف: مطالعه و تغییر و تحول علوم پزشکی از منظرگاه تولید علم و آسیب‌شناسی رشته‌های مختلف آن و سرانه علم تولیدشده، اهمیت زیادی برای ترسیم مسیر آینده حرکت خواهد داشت و به‌طور خاص یافته‌های پژوهش حاضر منجر به روشن‌کردن جایگاه و موقعیت کشور در تولید علم در علوم پزشکی و مقایسه آن با کشورهای اسلامی خواهد شد. در همین راستا، هدف پژوهش حاضر بررسی خط فقر علمی کشورهای جهان اسلام در حوزه علوم پزشکی است. روش‌شناسی: پژوهش حاضـر از نظر هدف کـاربردی بـوده و بـا اسـتفاده از شاخص‌های علم‌سنجی انجـام شده است. داده‌های این پژوهش از وبگاه علوم استخراج شده است. جامعه این پژوهش، تمامی مدارک نمایه‌شدۀ حوزه علوم پزشکی مربوط به کشورهای اسلامی در وبگاه علوم در بازه زمانی 1978 تا 2014 است. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد رتبه کشورهای اسلامی در تولیدات علوم پزشکی بر اساس تعداد مدارک نمایه‌شده در وبگاه علوم، ترکیه با انتشار 172072 مدرک و توان علمی 62.‌‌‌‌‌‌‌‌41 اول، کشور مصر با انتشار 30208 توان علمی 31.‌‌‌‌‌‌‌‌7، در رتبه دوم قرار دارد. رتبه سوم نیز متعلق به کشور عربستان سعودی است که با 29117 مدرک توان علمی 04.‌‌‌‌‌‌‌‌7 و کشور ایران نیز با 27799 مدرک و توان علمی 72.‌‌‌‌‌‌‌‌6، رتبه چهارم در بین کشورهای اسلامی را به خود اختصاص داده است. نتیجه‌گیری: نتایج نشان‌دهنده آن است که سهم کشورهای اسلامی، در زمینه تولیدات علوم پزشکی به‌عنوان گروهی از کشورهای در حال رشد، از کل تولیدات علمی جهان بسیار اندک بوده و به نظر نمایانگر جایگاه تاریخی و موقعیت فعلی بعضی از کشورهای اسلامی صاحب نام در حوزه پزشکی نبوده و توجه و تلاش بیشتر پژوهشگران این کشورها را در این حوزه می‌طلبد تا با تکیه به نتایج حاصل از پژوهش‌ها مدیران و سیاست‌گذاران حوزه‌های پزشکی در منطقه بتوانند برنامه‌‌های عملیاتی موفق‌تری را به اجرا درآورند.

Keywords

• فقر علمی
• تولید علم
• تولیدات علمی حوزه علوم پزشکی
• علم‌سنجی
• کشورهای جهان اسلام