Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Jan 2014)
Kargo Hizmet Sağlayıcılarında Kalitenin Tüketici Davranışına Etkisi: Bireysel Tüketici Araştırması
Abstract
Son yıllarda özellikle e-ticaretin gelişmesiyle artan sanal alışveriş, kargo firmalarının işhacminin artmasına ve tüketici profilinin değişmesine yol açmıştır. Bu durum kargo hizmetlerini ulusal ve uluslararasıoyuncularla şiddetli rekabetin yaşandığıbir sektör durumuna getirirken bu firmaların sunduklarıhizmetlerin kalitesinin de geçmişe kıyasla daha önemli hale gelmesine neden olmuştur. Dolayısıyla kargo hizmetlerinin kalitesinin belirlenmesi ve müşteri tatmini ile tekrar satın alma davranışıüzerindeki rolünün anlaşılmasısektördeki firmalar açısından önemlidir. Literatürde hizmet kalitesi bankacılık, perakendecilik, sağlık, eğitim ve turizm gibi pek çok hizmet sektöründe araştırılmışolmasına rağmen kargo hizmet sağlayıcılarının kalitesine yönelik sınırlısayıda çalışma mevcuttur. Bu çalışmada, kargo firmalarının hizmet kalitesi ile hizmet kalitesinin müşteri tatmini ve tekrar satın alma davranışıüzerine etkisi araştırılmıştır. Araştırmada veriler yüz yüze anket yöntemi ile toplanmıştır. Verilerin analizinde öncelikle keşifsel faktör analizi kullanılarak hizmet kalite boyutlarıbelirlenmiştir. Oluşan boyutların doğrulanmasında doğrulayıcıfaktör analizi kullanılmıştır. Araştırma hipotezlerinin sınanmasında ise yapısal eşitlik modellemesinden faydalanılmıştır. Keşifsel ve doğrulayıcıfaktör analizi sonucunda kargo firmalarının hizmet kalitesinin fiziksel görünüm, güvenilirlik, yanıt verebilirlik, güvence ve empati şeklinde beşboyutlu bir yapıda olduğu belirlenmiştir. Hizmet kalitesi boyutlardan güvenilirlik ve yanıt verebilirlik boyutlarının aldığıdeğerler, müşterilerin genel hizmet kalitesi algılarınıetkilemede fiziksel görünüm, empati ve güvence boyutlarına göre daha yüksek önemde çıkmıştır. Bu sonuçtan yola çıkarak kargo firmalarına daha iyi hizmet sunumu için hizmetlerinin planlama ve sunumu aşamalarında güvenilirlik ve yanıt verebilirlik boyutlarınıöncelikli olarak göz önünde bulundurmalarıönerilmiştir. Yapısal eşitlik analizi sonucunda, kargo firmalarında hizmet kalitesinin müşteri tatmini ve tekrar satın alma davranışıüzerinde doğrudan etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Yine analizler müşteri tatmininin hizmeti tekrar alma niyeti üzerinde etkisi bulunduğunu ortaya koymuştur. Sonuçlara göre hizmet kalitesinin artırılmasımüşterinin hizmeti tekrar satın almasınıdoğrudan etkilemektedir. Ancak analiz sonuçlarına göre hizmet kalitesinin müşterinin kargo firmasınıtercih etmesinde tatmin vasıtasıyla olan etkisinden daha düşük bir etkiye sahip olduğu da belirlenmiştir. Bu noktada hizmet kalitesinin tekrar satın alma davranışına etkisinde müşteri tatmininin güçlendirici bir rolü bulunduğu söylenebilir. Çalışma ile elde edilen sonuçların kargo firmalarına, hizmet kalitesinin değerlendirilmesinde kullanabilecekleri geçerli ve güvenilir bir ölçek sunması, kalite geliştirme çabalarında temel alabilecekleri boyutlarıbilmeleri ve hizmet kalitesi ile müşteri tatmini ve tekrar satın alma davranışıarasındaki ilişkinin farkında olmalarıyönünden katkısağlamasıbeklenmektedir. Ayrıca çalışmada kargo firmalarının hizmet kalitesinin ölçümünde SERVPERF ölçeğinin geçerli ve güvenilirliğinin ortaya konmasıyla literatürdeki sınırlıbilginin geliştirilmesine de katkısağlanacaktır.
