Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (Feb 2019)
Selçukluların Nîşâbur’a Girişi ve Gazneli Bürokrasisinin Tepkisi
Abstract
Türk, İslam ve dünya tarihinde önemli bir yere sahip olan Selçuklular, 10. yüzyılın sonlarından itibaren Doğu İslam dünyası içinde meydana gelen siyasi olaylarda rol oynamaya başlamışlardır. Bu dönemde Sâmânîler, Karahanlılar ve Gazneliler arasındaki siyasi ortamda Selçuklular, çevresindeki bu devletler tarafından kimi zaman destek için başvurulan kimi zaman da tehdit olarak algılanan bir güç olarak karşımıza çıkmışlardır. Selçukluların 1035 yılında Ceyhun nehrini geçerek Horasan bölgesine girmeleri sadece kendi geleceklerini değil bölgenin de siyasi geleceğini derinden etkilemiştir. 1035 tarihinden 1040’taki Dandanakan savaşına kadar geçen süreçte Horasan’da Gazneliler ile Selçuklular arasında yaşanan mücadeleler Büyük Selçuklu Devletinin kurulmasıyla sonuçlanmıştır. Selçukluların 1038 yılındaki Serahs galibiyeti Gaznelilerin bölgedeki askeri gücüne büyük bir darbe vururken Selçukluların da Horasan’ın merkezi olan Nîşâbur şehrini ele geçirmelerine sebep olmuştur. Bu olay Selçukluların devlet sahibi olma düşüncelerini güçlendirmekle kalmamış bu yönde karar almalarına ve hareket etmelerine de olanak sağlamıştır. Bu çalışmada, Selçukluların Horasan’da devletleşme süreçlerinde önemli bir yer işgal eden Nîşâbur’un Selçuklu Türkmenleri tarafından ele geçirilmesi olayı ve buna karşı Nîşâbur’daki dolayısıyla Horasan’daki Gazneli bürokrasisinin bu olaya tepkisi ele alınacaktır
